Phra That Hai Soi

Terrain

General Condition

Wat Phra That Hai Soi and Wiang Long are located in the Yom River Basin in the Long Basin. The deposition in the Quaternary era is surrounded by mountains. If crossing the mountain range to the east is a diffuse basin and the west is the Lampang basin. The east side of the temple is adjacent to the Yom River, and the west side is adjacent to the Phrae Rural Road. 3030 and the people's houses in the north are the people's houses and south adjacent to the Mae Long River

The general condition is a temple that is still in use today. The preservation of monuments, objects and various landscapes have been improved as well. The outdoor floor of the temple is almost all covered with grass.

Height above mean sea level

Waterway

Yom River, Huai Mae Long

Geological conditions

Wat Phra That Hai Soi and Wiang Long are located in the Yom River Basin in the Long Basin. The deposition in the Quaternary era

Archaeological Era

era/culture

Types of archaeological sites

archaeological essence

Wat Phra That Hai Soi, currently a royal temple under the Maha Nikaya Sangha, received a Wisung Kham Sima grant in 1927 (National Office of Buddhism 2522) assumed to be at least the age of 700 years as Wat Luang Klang Wiang Long which is an ancient city in the middle of the basin, contemporary with Wat Trok Slob (abandoned) which is Wat Luang Klang Wiang, Trok Slob (currently in the area of ​​Wang Chin police station, Phrae province) in the south of the basin and There is the Yom River flowing through the east side of Wiang as well. There is an inscription indicating that the relics of Alley Lob were built by the governor of Alley Lob in 1882.

In the past, Wiang Long occupied the area of ​​Ban Hai Soi, the administrative center of the early city of Long, dating back to the 17th Buddhist century. A four-tiered embankment wall and three-tiered ditch surrounded the north and west sides. The east side uses the Yom River (approximately 100 meters wide) and the south uses Mae Long River (about 15 meters deep) as a natural defense. In the era of Phaya Pekkacha (Phaya Hu Hin) is the governor of Long. Because during this period (around 1994-2018), King Tilokkarat, King of Lanna, went to war with Somdet Phra Borommatrailokkanat. King of Ayutthaya, Muang Long is the city of Na Dan or the buffer city of Lanna. While Ayutthaya had Phichai City (currently in Uttaradit Province) as a frontier city where King Borom Trai Lokanat came up and ordered the city of Wiang Long during this period, the ditch was firmly built (Phudet Saensa) 2010)

According to the history within Wiang Long consists of different parts. Hua Wiang is the location of Wat Luang Hua Wiang. (Wat Hua Khuang), Hong Chai Phi Muang (Pho Old Luang, Mae Nang Kaew) next to Sanam Luang. Kad Luang Khum Luang, the city governor and his family relatives. Klang Wiang is the location of Wat Mahathat Klang Wiang (Wat Phra That Hai Soi) with Phra That Hai Soi as the heart of the city (Umueang navel) or the center of the city. Long overlapped with Mai Jai Mueang (banyan tree) Yoi) that is the center according to the traditional spirit beliefs within the temple. Since this banyan tree is a heart of the city, it has always been given importance. For example, the name of the temple was named "Wat Hai Soi" (Hi =banyan tree, necklace =banyan root hanging down) or from the inscription at the end of the palm leaf scriptures (Khms) of Wat Phra That Hai Soi, often called The names of the temples vary according to the surroundings and the banyan trees, such as "Wat Phra That Hai Soi King Yoi Don Thaen", "Wat Phra That Hai Soi Don Than Rim Yom" or "Wat Phra That Hai Soi Don Than Wang Ta Krua" and have a prophecy. (Some legends that King Asoka predicted) of Wat Phra Hysoi element is linked to that banyan tree. "When this banyan tree grows its roots to the ground, then this temple will have a patron to prosper again" (Phudet Saensa 2010)

Wiang Long, besides having Wat Phra That Hai Soi as a temple in the middle of Wiang, there are also temples in the four corners of the city, namely Wat Hua Wiang. (Wat Hua Khuang) north east side Wat Phra That Laem Li southeast side Wat Monbosot southwest side and Wat Kon Luang north side Hang Wiang Long is the location of the community and outside Wiang on the south side is a cemetery and death ground for the ruler of Long, as it appears in legends in this early period (Phudet Saensa 2010), for example

Phaya Sri Kukkuta (Son of Khelang Nakhon city governor)

(2) Phaya Sathamphahuli (Phaya Sathampha)

(3) Phaya Phrom Kuli

(4) Phaya Pulika (Chao Phalik, Chao Phu Lik)

Phaya Mathurassa (Chao Mathuros, son 4)

(6) Phaya Suramalayya (Chao Suramalai, son 5)

(7) Phaya Chuan Mueang

Phaya Sipsong Mueang (8) (Twelve districts, son 7)

Phaya Pekkacha (Chao Chom Fang or Phaya Hu Hin, son of 8)

Phaya Hua Muang Kaew (Phaya Muang Kaew)

According to legend, Wat Phra That Hai Soi was built by Phaya Suramalai (Chao Suramalai) Lord Muang Long, or what legend calls "Mueang Sirikukkutta Kai Ek" or "Mueang Wevatha Proverbs", Phra That Hai Soi was built as a Phra Mahathat in the middle of Wiang, which within the legend states that it contains the Buddha's brain relics. (Phudet Saensa 2010)

In the legend, Phra That Laem Li has also made importance to the various relics in Long City by organizing the relics system as a motto to worship the relics of the five gods who will come to enlightenment in this Phatra Kappa, similar to the Lanna Kingdom. The relic system is the relic of the year of birth, which legend states that Phra That Hai Soi is the relic of King Kakusandha (1st Person) and King Konakhomna (2nd Person) Phra That Khuay. Crab of King Kaspa (3rd person), Phra That Laem Li of King Kotma (4th person), and Phra That Putap of Phra Sri Ariya Mettri (5th personage) (Phudet Saensa 2010)

With Wat Phra That Hai Soi as the royal temple in the middle of Wiang Long and Phra That Hai Soi as Phra Mahathat in the middle of Wiang Long, it has been patronized by the governor of Long and the residents of Long until after the great war between the Ayutthaya Kingdom and the Lan Kingdom. Na in the year 2020Phaya Hua Muang Kaew Chiang Mai residents Chancellor of Tilokkat, King of Lanna, Mangrai Dynasty, the 9th King (1984–2030 B.E.) was sent as a governor of Long instead of Phaya Pekkacha, a former governor of Long who had passed away, therefore moving the center of Temporarily established at home before Don Hua Na (Area Ban Huai Aor School) It is assumed that because Wiang Long was damaged from the war between Lanna and Ayutthaya that lasted more than 20 years, and Huai Mae Long changed the route, cutting through about 1 kilometer north. Currently, it still appears. This old waterway is called "Huai Mae Long Duan" Changing the route of Huai Mae Long results in flooding in the rainy season, enclosing people in the Wiang. Can't get in and out of Wiang at all, besides using boats, and the water still floods the plains outside Wiang where rice fields and villages are located, so large groups of urban residents migrate north along Phaya Hua Muang Kaew, some of them migrating to the south. Under the area of ​​Thung Laeng Sub-district at present because it is upland and close to Phra That Laem Li, Phra That Khuai Pu and Phra That Pu Tab. Ban Pak Huai Mae Kwai (Ban Laem Li) Phi Muang group (Phi family, grandfather, grandmother, father, old Luang) foot Jong Rong Bo (Lek pond maintainer) Ban Na Tum and villages that already settled on upland areas such as Ban Pakong and Ban Rong Bon still live in the same place (Phudet Saensa 2010).

Phaya Hua Muang Kaew has temporarily settled at home before Don Hua Na for 10 years to find a suitable one. Prepare your troops and harvest food supplies. In the meantime, Chaiyaphum was found suitable for setting up a Wiang, namely Wiang Lao Wiang area (the present area of ​​Ban Na Luang), which used to be Wiang Long's satellite Wiang and thus renovated to become the administrative center of Long City in the 2nd period (B.E. Later, in 1775, Phaya Chuen Sombat (the "Chuen Sombat" family), the governor of Long, moved to establish the center of Long City from Lao Wiang to live at Ban Hong Or. (Huai Aor) at present As a result, inside the old Wiang Long of the first generation, people live sparsely and eventually become deserted, leaving only people who live in villages around Wiang, such as Ban Na Tum (South), Ban Peng, Ban Rong Bon. and Ban Pak Huai Mae Kwai (Baan Laem Li), etc., when there is a tradition (Waiting) Going up to Phra That Hai Soi in the 4th month, Peng (15th waxing moon) in the 4th month, the North will be the main force to clean up once (Phudet Saensa 2010)

Until 1802, when Lanna was revived in the era of collecting vegetables, put me in the city. King Kawila, Chao Nakorn Chiang Mai, Chao Jed Ton Dynasty, the 1st (B.E. 1782–2358) and the city lord of Lampang brought forces to attack the city of Kengtung. and residents of the city of Kengtung to settle in the city of Chiang Mai, the city of Nakhon Lamphun and the city of Lampang At that time, Muang Long was a colony of Nakhon Lampang (Amphoe Long transferred to Phrae on 25 November 1931 and 1958 separated to form Wang Chin District), so there were people in Kengtung Bang. As for the settlers with a group that came to the city of Long, led by Kruba Jongsung or Kruba Jeong Sungthawaro, along with craftsmen and residents of Kengtung City. The group of Kruba Jongsung settled at Ban Hai Soi and restored Wat Phra That Hai Soi that used to be abandoned as it appears today, and another group revived Wat Ban Kang. (Ban Rong Bon area), which came to restore Wat Phra That Hai Soi of Kruba Jong Sung after he became the abbot of Wat Phra That Hai Soi. Most of the temple's constructions have a Tai-Khoen-Sai-Yai style of art, as remains until now (Phudet Saensa 2010).

The order of the abbots of Wat Phra That Hai Soi that has been recorded is as follows:

Teacher (1)

(2) Teacher Bais

(3) Kruba Kaew

(4) Kruba Jumpu

(5) Teacher Ba Chanthima

(6) Kruba Inta

(7) Teacher Bama

(8) Rector writes intro

(9) Rector Sawat Thammarato

Phrakhru Phisal Atthakit (Current abbot)

Wat Phra That Hai Soi originally had a glass wall clearly demarcating the area of ​​the Buddha and the monks, but now the wall has been dismantled. Since before the last reconstruction of the relics (the first abbot), because the villagers demanded to be demolished because the glass wall, including the small glass wall door, it was difficult to bring large objects inside the glass wall and it was inconvenient to parade around the relics. Dismantled to the present, left to see a line of brick and mortar base around the Phutthawat area slightly higher than the soil, only the north-west side is almost 1 meter above the ground. In addition, on the south side Between the area of ​​Phutthawat and Sangkhawat, there are still 2 pillars of glass wall, brick and mortar (1 door cavity) stand.

Originally, within the Kamphaeng Kaeo, which was the Phutthawat area, there was Phra That Hai Soi as the center. Wihan is located next to the relics in the east facing the Yom River. (Or the east side) facing the back to the relics, the north side next to the relics is the chapel. Facing north is on the north side.

The area inside the temple is filled with soil, about 1.5-2 meters higher than before. It can be seen from the floor between the front of the Viharn and the Yom River that originally had a walkway and stairs connecting the Viharn and the pier, but now there is no evidence of such evidence. due to being buried underground Phrakhru Phisan Atthakit, the abbot, gave information that the head of the stairs that still sinks underground is a maka and a crocodile.

In addition, Phrakhru Phisan Atthakit also gave information about the viharn, the chapel, and the reconstruction that

The Temple It was renovated and completed in 2005 (8 years to complete). Inside is the principal Buddha image in the attitude of subduing Mara that is the original one. This Buddha image is a Buddha image with a brick core. plastered with lime Has been restored, painted the Chawee robes white and gold. red mouth The Chukchi base, which is in the shape of a lotus, is original but has been restored to be more beautiful. In addition, within the viharn, there is a pulpit that is more than 200 years old, located on one body. The murals inside the current viharn have 4 sides, depicting the history of the Buddha. Sawan and the former abbot of Wat Phra That Hai Soi But the original Vihara painting, only behind the main Buddha image, is a pattern of landscapes, trees, forests, rivers, monkeys, etc.

Ubosot (Females are not allowed to enter inside). Originally, there was only one central door at the front, but the previous abbot had modified it to be two front doors. Left and right inside enshrines the principal Buddha image, Phra Chao Non, which is a reclining Buddha image.

Phra That Haisoi The present body was restored in 1992 and was completed in 1993. The pattern is not the same, the appearance of the original Phra That is probably the same as Phra That Lampang Luang.

Mondop Phra Chao Sam Phi Nong or Buddha Image of the Three Brothers It is the demolition of the original cubicle. and then rebuilt in 2012, until now it has not been completed due to lack of budget.

The details of the ancient monuments of important places within the temple are as follows:

( 1) พระธาตุไฮสร้อย

พระธาตุไฮสร้อยสร้างคู่มากับวัดพระธาตุไฮสร้อยมีอายุไม่ต่ำกว่า 700 ปีถือว่าเป็นพระมหาธาตุกลางเวียงลอง หรือ พระธาตุใจเมืองลองยุคแรก (พระธาตุศรีดอนคำเป็นพระธาตุกลางเมืองลองยุคที่3) องค์พระธาตุไฮสร้อยยุคแรกสร้างด้วยศิลาแลงทั้งองค์มีฐานเขียงสี่เหลี่ยมจำนวน 3 ชั้นส่วนที่ต่อสูงขึ้นได้พังทลายไม่ปรากฏหลักฐานมีการบูรณะหลายครั้ง เท่าที่มีบันทึกมีจำนวน 3 ครั้ง คือ

            ครั้งที่ 1  สมัยครูบาจองสูงเป็นเจ้าอาวาสช่วงประมาณ พ.ศ.2345

            ครั้งที่ 2 สมัยครูบาจันธิมา(ภายหลังได้รับตำแหน่งเป็นพระใบภีการูปแรกของอำเภอลอง) เป็นเจ้าอาวาสเมื่อ พ.ศ.2453ผู้อุปถัมภ์ในการบูรณะครั้งนี้นำโดยเจ้าหลวงบุญวาทย์วงศ์มานิต (เจ้าน้อยบุญทวงศ์ ณลำปาง) เจ้าผู้ครองนครลำปางพระองค์สุดท้าย (พ.ศ.2440–2465)หรือที่จารึกก้านฉัตรพระธาตุไฮสร้อยที่เจ้าหลวงบุญวาทย์สร้างถวายปรากฏพระนามว่า"เจ้าบัวพิตรบุญวาทย์วงศาเอกราชสัมมยะกัปปะปุรีสะหรี" ซึ่งก่อนหน้านี้ในพ.ศ.2446 พระองค์ก็ได้เป็นเจ้าอุปถัมภ์บูรณะพระธาตุขวยปูมาก่อนแล้วส่วนผู้ร่วมอุปถัมภ์ในการบูรณะพระธาตุไฮสร้อยมีทั้งฝ่ายเมืองนครลำปางและเมืองลองคือ เจ้าราชบุตร (เจ้าน้อยแก้วเมืองปวน ณ ลำปาง), เจ้าไชยสงคราม(เจ้าน้อยเปี้ย ณ ลำปาง), เจ้าน้อยศรีสองเมือง ณ ลำปางรองนายแขวงเมืองลอง, เจ้าแสนปัญญา ณลำปาง, เจ้าน้อยคำแสนณ ลำปาง, แม่เจ้าหอม ณลำปาง, แม่เจ้าจันทน์คำณ ลำปาง พร้อมกับพระญาติวงศ์เจ้านายขุนนางและชาวเมืองนครลำปางส่วนทางฝ่ายเมืองลองก็มีพ่อเมืองลองทั้ง 4 คือ พญาวังใน (ต้นตระกูล"วังสมบัติ"), พญาราชสมบัติ, พญาประเทศโสหัตติ (ต้นตระกูล"เมืองลอง"), พญาเมืองชื่น, แสนอ้วน (พ่อน้อยหลักอ้วนจาอาบาล)ผู้ใหญ่บ้านไฮสร้อยพร้อมกับชาวบ้านไฮสร้อยและชาวเมืองลอง บูรณะแล้วเสร็จและมีงานฉลองพระธาตุไฮสร้อยเมื่อวันพุธที่ 22 มิถุนายน พ.ศ.2453 ตรงกับเดือน 9 เป็ง(เดือน 9 เหนือขึ้น 15 ค่ำ)

            ครั้งที่ 3 ภายหลังจากพระธาตุได้พังทลายลงอีกครั้งก็ไม่มีการบูรณะอีกจนกระทั่งใน พ.ศ.2535 สมัยพระอธิการสวัสดิ์ ธมฺมรโตเป็นเจ้าอาวาสวัดพระธาตุไฮสร้อย จึงมีการบูรณะขึ้นอีกครั้งโดยการนำของฝ่ายฆราวาสคือนายชาญชัย ภู่รักษ์เกียรติ หัวหน้าสถานีประมงน้ำจืดจังหวัดแพร่ ฝ่ายสงฆ์คือพระธรรมรัตนากร รองเจ้าคณะภาค 6 (ปัจจุบันคือพระมหาโพธิวงศาจารย์)และพระครูเกษมรัตนคุณ อดีตรองเจ้าคณะจังหวัดแพร่ อดีตเจ้าคณะอำเภอลองและอดีตเจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีดอนคำ พร้อมกับคณะศรัทธาบ้านไฮสร้อยและหมู่บ้านต่างๆในอำเภอลองเริ่มบูรณะเมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2535เมื่อแล้วเสร็จได้มีการนำพระบรมสารีริกธาตุและพระธาตุของพระมหาโมคคัลลานะบรรจุร่วมไว้ในองค์พระธาตุด้วย มีการฉลองพระธาตุไฮสร้อย เมื่อวันที่ 6 มีนาคมพ.ศ.2536 เดือน 6 เป็ง (ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 เหนือ) และมีประเพณี (ไหว้) ขึ้นพระธาตุไฮสร้อยประจำปีที่มีมาแต่โบราณในเดือน 4 เป็ง (ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 เหนือ)

ลักษณะพระธาตุไฮสร้อยในปัจจุบันเป็นเจดีย์ทรงปราสาท 5 ยอด ทาด้วยสีทอง ส่วนเรือนธาตุทั้ง 4 ด้าน ยกเก็จประดิษฐานพระพุทธรูปปางลีลา พระหัตถ์ขวาเหยียดตรงแนบพระองค์พระหัตถ์ซ้ายแสดงวิตรรกะมุทรา พื้นประทักษิณรอบพระธาตุปูด้วยแผ่นกระเบื้องและประดิษฐานรูปปั้นเจ้าเมืองลอง พญาศรีกุกกุฏฏะ มีบันไดทางขึ้นจากพื้นล่างสู่ลานประทักษิณทั้ง4 ทิศ

            ( 2 ) พระเจ้าสามพี่น้อง

เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น 3องค์ สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ.2345 มีรูปแบบทางศิลปะเป็นแบบไทเขิน–ไทใหญ่แต่เนื่องด้วยมีการบูรณะหลายสมัยจึงปรากฏมีศิลปะแบบไทยวน (ล้านนา) ผสมอยู่ในปัจจุบัน

ตามประวัติสล่าหรือช่างที่ปั้นพระพุทธรูปมี3 คน เป็นชาวไทเขิน–ไทใหญ่ที่ติดตามครูบาจองสูง (จอสุง) คือ สล่ากุ่มหม่า สล่าตุ๊และสล่าจอง พระพุทธรูปองค์ใหญ่ตรงกลางสูงประมาณ 3 ศอก (1.5 เมตร) หน้าตักประมาณ 2ศอก (1 เมตร) และองค์เล็ก 2 องค์ซ้ายขวา สูงประมาณ 2 ศอก (1 เมตร) หน้าตักประมาณ 1ศอก 1 คืบ (75 เซนติเมตร) ใน พ.ศ.2464 มีการสร้างกุฏิครอบองค์พระทั้ง 3 องค์ไว้พระเจ้าสามพี่น้องจึงเป็นพระประธานอยู่ภายในกุฏิ จนกระทั่ง พ.ศ.2552 มีการรื้อกุฏิหลังเก่าออกและย้ายไปสร้างกุฏิในที่ใหม่จึงจะมีการก่อสร้างเป็นมณฑปพระเจ้าสามพี่น้อง ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศใต้ของพระธาตุปัจจุบันกำลังดำเนินการสร้างยังไม่แล้วเสร็จดีนัก เนื่องจากขาดงบประมาณ

นอกจากนี้พระครูพิศาลอรรถกิจให้ความเห็นว่าพระพุทธรูปทั้ง 3 องค์มีพุทธลักษณะแตกต่างกันเนื่องจากปั้นขึ้นจากช่าง3 คน โดยเป็นศิลปะพม่า 2 องค์และศิลปะเงี้ยว (ไทใหญ่) 1 องค์(องค์เบื้องซ้ายขององค์ประธาน) และพระครูยังให้ข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่าได้มีพระสงฆ์มาทำการเปลี่ยนพระเกศาพระพุทธรูปทั้ง3 องค์ใหม่ดังที่เห็นในปัจจุบัน ^*

            ( 3) พระเจ้านอน

พระเจ้านอน(พระพุทธรูปปางไสยาสน์) เป็นพระพุทธรูปศิลปะล้านนา อายุหลายร้อยปี ประดิษฐานเป็นพระประธานในอุโบสถของวัดพระธาตุไฮสร้อยซึ่งพระเจ้านอนที่มีมาแต่โบราณของเมืองลองมีเพียง 2 องค์ คือพระเจ้านอนเววาทะภาษีต์ พระประธานวิหารวัดพระธาตุแหลมลี่ กับพระเจ้านอน พระประธานภายในอุโบสถวัดพระธาตุไฮสร้อยนี้เท่านั้นในอดีตอุโบสถแห่งนี้จะใช้เป็นที่ลงโบสถ์หรือทำสังฆกรรมของพระสงฆ์ในภายหัวหมวดอุโบสถ(หรือบางครั้งก็ไปลงโบสถ์ที่อุโบสถวัดพระธาตุแหลมลี่) ซึ่งประกอบด้วย 11 หัววัดคือ (1) วัดพระธาตุไฮสร้อย (2) วัดพระธาตุแหลมลี่ (3) วัดนาตุ้ม (4) วัดนาอุ่นน่อง(5) วัดนาหมาโก้ง (วัดเชตะวัน) (6) วัดปากกาง (7) วัดปากปง (8) วัดท่าเดื่อ (9)วัดวังต้นเกลือ (10) วัดแม่ลอง และ (11) วัดวังเคียน

            ( 4) พระเจ้าปูนปั้น

ปัจจุบันพระเจ้าปูนปั้นประดิษฐานอยู่ร่วมกันพระเจ้าสามพี่น้องภายในมณฑปพระเจ้าสามพี่น้อง พระพุทธรูปองค์นี้มีอายุประมาณร้อยปี ปั้นโดยครูบาอินทวิไชยอรัญวาสีอดีตเจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีดอนคำ (ภายหลังย้ายมาเป็นเจ้าอาวาสวัดดอนมูล)ครูบาอินทวิไชยอรัญวาสีเป็นบุตรชายของพญาประเทศโสหัตติ และเป็น"พระสังฆราชา" หรือ "มหาครูบาหลวงเมือง"รูปสุดท้ายของเมืองลอง ซึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์ของครูบาจันธิมาอดีตเจ้าอาวาสวัดพระธาตุไฮสร้อย

พระครูพิศาลอรรถกิจให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าพระพุทธรูปองค์นี้อัญเชิญมาจากวัดแม่ลานใต้ ในตัวอำเภอลอง แต่ขณะขนย้ายใส่เกวียนได้หล่นลงพื้นทำให้พระศอหัก แต่มีการนำมาต่อในภายหลัง