Wat Phra That Cho Hae

Terrain

General Condition

Wat Phra That Cho Hae is a Buddhist temple. It is generally worshiped by Buddhists, located on a hill in a mountainous area interspersed with plains and hills in the east of Phrae Province.

Waterway

Yom River, Kam River, Sai River, Kon River

Geological conditions

The area around Wat Phra That Cho Hae is located in the eastern mountain range of Phrae Province. which is a long line from the east side of Den Chai District, Sung Men District, Mueang Phrae District and Rong Kwang District up to Amphoe Song which is geologically It is a lampang formation consisting of a dark gray shale. And gray-green sandstone (Sandstone) and pebble (Conglomerate), which is assumed to have originated in the Triassic (that is, about 230 million years ago) shell fragments are often found. and the remains of life mixed in these rocks Found in the area of ​​Den Chai District. Mueang Phrae District and Amphoe Song (Committee for organizing the event in honor of His Majesty King Bhumibol Adulyadej 1999)

Archaeological Era

era/culture

Archaeological age

Types of archaeological sites

archaeological essence

architectural style and the art history of Phra That Cho Hae.

Wat Phra That Cho Hae Phra Aram Luang is a temple located on a low hill about 28 meters high, the Buddha image is 33 meters high.

base :The lowest base consists of a chopping board base in a square plan, 1 base, approximately 10X10 meters wide, and then stacked with 2 chopping block bases in the octagonal plan. The chopping board bases on these three floors are the bases used to support the relics.

central :Use a lotus thala set in an octagonal plan of 7 floors as a support for the bell Next up is the lotus mouth of the bell. Then continue with a small bell in the octagonal layout.

Top :Continue with the recessed throne. (Lotus base indented twelve wooden corners), which should be modeled after the throne of the Lanna Chedi. Next to the throne is a tiered stem, and why is it squeezed by a lotus-shaped lotus? It is assumed that it should be in the same position as the pagoda decoration in the Mon-Burma style chedi. and then continue with the cabbage and decorated with betel nut flowers respectively

From such art forms, it is found that The support for the bell body is characterized in the design that emphasizes the face of the board rather than the chapiter (corner), by making the face of the board wider and larger than the width of the chapiter. together with the design of the chedi to be in the octagonal layout Thus, the view of this bell support is smooth and directs the eye to the top that extends upward with the expansion of the size and number of tiers of the cornice. By making the support part of the bell body stretch higher, this results in a smaller bell body. This is probably the influence of the Lanna-style bell-shaped chedi group that favors the support of the bell body until it makes the chedi look taller. But it is different from the Sukhothai bell-shaped chedi in which the order of the bell support is clearly maintained, that is, the three-tiered lotus flower set in the round plan is always used as a support for the bell body. But if you want to emphasize the height of the pagoda It will be used to improve the lower base that supports the chedi instead, such as the Chedi Wat Chedi Sung Chedi. It can be seen that the part that makes the pagoda stretch higher is the lower base. It is not the part that supports the bell that is a three-tiered lotus flower set in any way.

This style is probably similar to the bell-shaped chedi in the Kamphaeng Phet group, such as the main chedi of Wat Mahathat. Kamphaeng Phet City Even so, the size of the bells in the pagodas with the elongated base is usually smaller than usual. However, the importance of the bell body is still more evident than the bell in the Lanna bell-shaped chedi.

The development of the artistic style of the octagonal bell-shaped chedi in Phrae and its historical relationship

From the study of the Lanna-style bell-shaped chedi from the latter generation During the 21st to 22nd Buddhist century, it is believed that there should be a connection in the artistic style with the octagonal bell-shaped chedi of Phrae. Because after Phrae was annexed as part of the Lanna Kingdom in the late 20th Buddhist century, it was assumed that the influence of politics, governance and Lanna arts and culture would spread into Phrae even more. Especially during the 21st Buddhist century, during the reign of King Tilokkarat until the reign of Phra Muang Kaew as the king of the Lanna Kingdom. It is regarded as the golden age of Lanna in terms of art, culture and Buddhism. This is the time when the influence and inspiration of the craftsmanship in Lanna art should have fully entered Phrae city. while the city of Phrae itself when receiving various forms of art From Lanna, it is likely that some of the work styles have been modified to be unique in their own locality. The artistic style of the octagonal bell-shaped chedi group in Phrae in all 4 stages has developed in accordance with and related to the following history.

Phase 1 :Early to mid 21st century

This first phase was the time when Phrae was annexed to the Lanna Kingdom. According to history, starting from the year 1986-1987 onwards 9 after Phaya Thao Mae Khun The governor of Phrae at that time agreed to swear allegiance to King Tilokkarat, the King of Lanna, who sent an army of Phra Maha Devi who was his mother to besiege the city of Phrae. This period in the first phase corresponds to the time when King Tilokkarat ruled Lanna. And it is probably the beginning when the true Lanna art and culture has spread to influence the arts and culture of Phrae city such as language and literary culture. Found evidence of Phrom Chinda and Chao Samut Mongkhon Ruchi inscriptions. Which is engraved with a pod kham alphabet, indicating the year 1999, clearly showing the influence of Lanna culture that came to Phrae city. For this reason, it is believed that the form of a bell-shaped chedi that uses a lotus flower set in the octagonal plan is the support for the bell body. Which has happened since the beginning of the 21st Buddhist century, as it was assumed, should have come to Phrae during this time as well. The pattern of the octagonal bell-shaped chedi in Phrae that is likely to be inherited from the chedi in Lanna art in this early period is the “octagonal bell-shaped chedi without a lotus base”, which this group of chedi found scattered in the district. The city is mostly Phrae. An important example is Phra That Cho Hae, Phra That Ming Muang. Phra That Wat Phra Ruang, etc., which is noteworthy that these relics use the lotus-thala set in the octagonal plan as a support for the bell body. Some of them have thrones in their recesses. And some of them have thrones in the octagonal chart. Continue with the bell-shaped chedi in Lanna style. However, it is not popular to make a base for lifting the chess in the Lanna style to support the chedi. but the chopping board base in the rectangular and octagonal layout will be used as the lower base that supports the chedi instead By using only the chopping board as a base to support this chedi, it is similar to the Sukhothai-style bell-shaped chedi. The base of the cutting board is the same as the lower base, such as the Chedi Wat Khao Suwan Khiri. or the chedi of Wat Sa Khai Nam Si Satchanalai District Sukhothai It can be seen that these pagodas will use only the chopping board base to be stacked up as the lower base only and some of them have the shape from the square chopping board base to the octagonal chopping board base as well. which the rules of the lower base class as mentioned above It should be the same order as the Phrae-style octagonal bell-shaped chedi in the first phase. and from not using the Lanna style lotus base to support this chedi Therefore, it was assumed that it was an important reason that Phrae's octagonal bell-shaped chedi needed to increase the number of lotus tiers that support the bell. To make the chedi of the appropriate size and height equal to the chedi in general Lanna art. because although there is no lotus base to support and raise the pagoda to a higher height But the size and proportion of the pagoda is still taller and slender by adding a lotus tier. Moreover, making it in the octagonal plan also helps to bring the eye to the bell-shaped chedi in Phrae style with greater height by making the bell body in the octagonal plan to fit with the supporting body. bells in the octagon chart Probably some of these ideas are already present in this group of Lanna arts, such as Ku Kai, Kai Kaew Temple, Lamphun Province, which found important archaeological evidence, namely, porcelain from the Tao Phan source. Help to determine the age that is in the 20th-21st Buddhist century, but probably not as popular as the bell in the round chart Meanwhile, Phrae City Group's chedi would adopt the bell-shaped body in the octagonal layout to adapt. until it became a clear popular order in the end which age "octagonal bell-shaped chedi without lotus base" in Phrae city in the early to mid 21st Buddhist century because this group of chedi still adheres to the pattern and order of the lower base of the Sukhothai bell-shaped chedi, namely Use only the cutting base as a support for the chedi This corresponds to the time when Phrae was just being annexed to the Lanna Kingdom during the reign of King Tilokkarat. Therefore, it may still be addicted to the tastes of Sukhothai art. Therefore, he did not like to build a lotus-gate base in the Lanna style to support the chedi. and it may be assumed that there are 2 reasons why Phrae built this pagoda.

First of all 1 :During the second half of the Burmese rule of Phrae (1664-1774 AD) there would be no construction of permanent Buddhist objects in any way. Because the country and the people were greatly oppressed by Burma. led to a rebellion against Burma's power causing the development of arts and culture to be interrupted for a long time because it was implicated in the war with Burma as important Therefore, various works of art In Lanna and Phrae itself, it is probably an old art form that has been created since the Mangrai dynasty ruled almost all of Lanna. Thus, the remaining works of art have become the main inspiration for the artisans. It should start from the restoration of the old pagoda in the city first. This eventually led to the creation of a new pagoda to imitate the old work.

First of all 2 :After the restoration of the curtain (against Burma) In Lanna, the operation was completed in 1804 B.E., the towns in Lanna and Phrae began to enter the period of revival of the country and Buddhism. At that time, the revival of the country may be under the concept of "Return to a prosperous time", therefore, emphasizes on restoring the old chedi to be in perfect condition. And when a new Phra That Chedi was built, he chose to build it according to the old work style. The city of Phrae would take the form of Phra That Cho Hae. which is the ancient and sacred relics of the city as the main design which implicitly reflects the uniqueness of the urban arts And in modern times, the concept of a truly unique chedi was born. As a result, pagodas have been built to imitate important relics of the city continuously. both in Phrae, built in the style of Phra That Cho Hae or Muang Long, built in the style of Phra That Sri Don Kham This type of style is considered a common practice in Lanna towns where the chedi is built according to the old work style. For example, Lamphun Province during the 24th-25th Buddhist century found the popularity to build a chedi in the style of Phra That Hariphu. Yonchai is also very much.

In addition, the raising of Phra That Cho Hae to become a sacred relic of Phrae is considered a very interesting matter. Because originally, the matter of important relics of the city should be Phra Mahathat located in the middle of the city. However, the importance of Phra That Cho Hae probably originated with the concept of worshiping the relics of the year of birth. which is not a practice or has appeared in the teachings of Buddhism before but believes that it may be a specific belief of the Lanna people which has yet to be evidenced as to when it occurred clearly.

If observed, it will be found that the relics of the year of birth It is a group of relics that can be found mostly in the Lanna region. Some people believe that they are in Burma. and some of them are in Nakhon Phanom, such as Phra That Phanom of the Year of the Monkey, etc. The selection characteristics of these relics for the year of birth have no relation to the central region of Thailand, even though these territories have been associated with each other for a long time in the past. Therefore, it is believed that the emergence of the relics of the year of birth may be related to the political power of the Lanna people. or the Tai-Lao group in the north which shows a different culture from the central region of Thailand จึงอาจเป็นไปได้ว่าแนวคิดนี้น่าจะเกิดขึ้นในช่วงพุทธศตวรรษที่ 24 เป็นต้นมา และคงกลายเป็นความเชื่อที่ศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้นในสมัยหลัง จึงทำให้ในเมืองแพร่เกิดความนิยมในรูปแบบเจดีย์ทรงระฆังแปดเหลี่ยมเป็นอย่างมากก็เป็นได้

        แต่ในทางกลับกัน บดินทร์ กินาวงศ์ ได้ให้ความเห็นว่าธรรมเนียมการสร้างพระธาตุบนเขา หรือยอดดอยที่อยู่ใกล้ๆกับตัวเมืองนั้น เห็นจะเริ่มนิยมสร้างกันขึ้นในสมัยที่พระพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศ์เริ่มแพร่หลายเข้ามาในพื้นที่เอเชียอาคเนย์ ราวพุทธศตวรรษที่ 18-19 เป็นต้นมา โดยเฉพาะสุโขทัยซึ่งเป็นซึ่งเป็นแหล่งที่เผยแพร่ลัทธินี้เข้ามา จะพบว่านอกเมืองสุโขทัยมีการสร้างเจดีย์บนเขาสุมนกุฎหลายแห่ง และมีการสร้างเจดีย์บนเขาสุมนกุฎในหลายๆเมือง และหากพิจารณาเจดีย์บนยอดดอยของแคว้นล้านนาแล้ว จะพบลักษณะเดียวกันคือ เจดีย์วัดพระธาตุดอยสุเทพ Chiang Mai Province และเจดีย์วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ซึ่งทั้ง 2 เจดีย์นี้มีประวัติการสร้างพร้อมๆกัน คือ เจดีย์วัดพระธาตุดอยสุเทพนี้สร้างในสมัยพระยากือนา(อ่านว่า “กื๋อนา”) ซึ่งพระองค์ทรงนิมนต์พระสุมนเถระจากสุโขทัยขึ้นมายังเชียงใหม่และนำพระธาตุที่ได้แต่ลังกานั้นมาประดิษฐานในพระธาตุดอยสุเทพ ส่วนเจดีย์วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่านนั้น สร้างในสมัยพระยาคลานเมือง(อ่านว่า “กานเมือง”) เนื่องจากพระองค์ทรงช่วยพระยาโสปัจจกันติ (น่าจะหมายถึงพระยาลิไท) กษัตริย์สุโขทัยจึงได้ทรงมอบพระสารีริกธาตุให้ 4 องค์ พร้อมพระพิมพ์ 40 องค์ พระยาคลานเมืองจึงนำไปประดิษฐานในเจดีย์วัดพระธาตุแช่แห้ง ซึ่งเหตุการณ์ของทางเชียงใหม่และน่านช่วงนี้ ตรงกับพระยาลิไทแห่งสุโขทัย และเมื่อพิจารณาจารึก 2 หลักของแคว้นสุโขทัย คือ จารึกวัดป่าแดง กล่าวถึง “พระมหาธรรมราชาผู้ปู่เอาพลไปเมืองแพลอยู่ได้เจ็ดเดือน” คำถามคือ เหตุใดพระองค์มาประทับเมืองแพร่ถึงเจ็ดเดือน ซึ่งเป็นเวลานานเกินครึ่งปี จารึกอีกหลักหนึ่งคือจารึกวัดเขากบ Nakhon Sawan Province ซึ่งอยู่ช่วงสมัยปลายรัชกาลพระยาไสยลือไท แต่จารึกกล่าวย้อนไปถึงสมัยพระอัยกาของพระองค์คือ พระยาลิไท ว่า“จึงคลาดยังสุโขทัย (ศรี)สัชชนาไลย กระทำการสมภารบารมี... พระมหาธาตุคลาดยัง ฝาง แพล ระพุน ตาก เชียง... รอดถึงดงโปรดช้าง นครพัน...” หมายความถึงการสร้างพระมหาธาตุในที่ต่างๆของพระองค์ และเมื่อนำจารึก 2 หลักมาพิจารณาพอจะมีความเป็นไปได้ว่า ระยะเจ็ดเดือนที่พระยาลิไททรงประทับที่เมืองแพร่นั้น พระองค์อาจจะทรงสร้างพระธาตุช่อแฮก็เป็นไปได้ (บดินทร์ กินาวงศ์, 2552)

        และแนวคิดสนับสนุนถึงเรื่องการสถาปนาพระธาตุประจำวันเกิดนั้น เกิดในช่วงพระเจ้าติโลกราช ซึ่งในหนังสือประวัติศาสตร์เมืองลองหัวเมืองบริวารในล้านนาประเทศของภูเดช แสนสาได้กล่าวไว้ว่า “พระเจ้าติโลกราชทรงมีนโยบายดึงอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางที่เมืองเชียงใหม่ นอกจากใช้วิธีทางการเมืองการสงครามแล้วยังสร้างเครือข่ายบูชาพระธาตุประจำปีเกิด โดยสถาปนาพระมหาธาตุหลักประจำแต่ละเมืองที่มีมาแต่เดิมให้อยู่ในระเบียบเดียวกัน” (ภูเดช  แสนสา.  2554) 

        ดังนั้นรูปแบบเจดีย์ทรงระฆังแปดเหลี่ยมแบบเมืองแพร่ ที่เกิดขึ้นและสร้างอยู่ในเมืองแพร่มาอย่างยาวนานตั้งแต่ช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 21 ในสมัยที่เมืองแพร่ถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และเรื่อยมาจนถึงสมัยปัจจุบัน จึงน่าจะเป็นงานศิลปกรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงเอกลักษณ์เฉพาะของงานช่างท้องถิ่นเมืองแพร่ได้เป็นอย่างดียิ่ง และจากการที่รูปแบบของเจดีย์ดังกล่าวถูกนำไปสร้างเป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองอย่าง“พระธาตุช่อแฮ” จึงน่าจะมีส่วนที่ช่วยตอกย้ำความศักดิ์สิทธิ์ของรูปแบบเจดีย์ได้มากขึ้น ซึ่งนำไปสู่ความนิยมในการจำลองหรือสร้างเจดีย์เลียนแบบพระธาตุช่อแฮกันเป็นจำนวนมากในแถบเมืองแพร่ ซึ่งความนิยมดังกล่าวนี้เป็นเหตุผลสำคัญที่ทาให้“พระธาตุช่อแฮ” กลายเป็นสัญลักษณ์แทนเจดีย์ของเมืองแพร่ และทำให้เจดีย์ทรงระฆังแปดเหลี่ยมกลายเป็นเจดีย์ทรงเอกลักษณ์ของเมืองแพร่ไปด้วยนั่นเอง

(พลวัตร อารมณ์, 2555)

ประวัติศาสตร์

        พระราช พงศาวดารว่าด้วยกรุงสุโขทัย หอสมุดแห่งชาติ กล่าวถึงวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวงว่า สร้างขึ้นระหว่าง พ.ศ. 1879-1881 ในสมัยที่พระมหาธรรมราชา (ลิไท) ยังทรงเป็นพระมหาอุปราชซึ่งครองเมืองศรีสัชนาลัยอยู่ในครั้งนั้น พระองค์โปรดให้สร้างสถานที่สำคัญทางศาสนาตามที่ปรากฏในพุทธประวัติในที่ต่าง ๆ รวมทั้งที่เมืองแพร่ซึ่งอยู่ในขอบขัณฑสีมาของกรุงสุโขทัย พระมหาธรรมราชาลิไทพระราชทานพระบรมสารีริกธาตุแก่ขุนลัวะอ้ายก้อมให้นำมาบรรจุไว้ในฐานเจดีย์  เมื่อขุนลัวะอ้ายก้อมมาถึงบริเวณดอยโกสัยธชัคคะเห็นว่าทำเลดีจึงสร้างเจดีย์ขึ้น และนำผอบพระบรมสารีริกธาตุบรรจุบรรจุไว้ในสิงห์ทองคำ สร้างแท่นที่ตั้งผอบด้วยเงินและทอง แล้วตั้งสิงห์ทองคำไว้โดยโบกปูนทับอีกชั้นหนึ่ง หลังจากนั้นก็จัดงานบำเพ็ญกุศลเฉลิมฉลอง 7 วัน 7 คืน ภายหลังเมืองแพร่ถูกรวมเข้ากับอาณาจักรล้านนากษัตริย์ล้านนาก็ทรงได้ทะนุบำรุงพระธาตุช่อแฮตามลำดับ จนกระทั่งราชวงศ์นี้หมดอำนาจลง พระธาตุช่อแฮก็ทรุดโทรมเป็นอันมากจนล่วงมาถึง พ.ศ. 2467 พระครูบาศรีวิชัย(หรือตุ๊เจ้าวัดบ้านปาง จังหวัดลำพูน) ได้เป็นประธานบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุร่วมกับคณะสงฆ์จังหวัดแพร่ และมีพระมหาเมธังกร (พรหม พรหมเทโว) อดีตเจ้าคณะจังหวัดแพร่ เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ในการบูรณปฏิสังขรณ์ จนทำให้พระธาตุช่อแฮกลับมามีความงดงาม และเป็นแหล่งเชิดหน้าชูตาของจังหวัดแพร่ และเป็นแหล่งเชิดหน้าชูตาของจังหวัดแพร่

        สำหรับชื่อพระธาตุช่อแฮนั้น บ้างว่าได้มาจากชื่อผ้าแพรชั้นดี (สันนิษฐานว่าแพร กร่อนเสียงเป็น แร ซึ่งเสียง ร ปฏิภาคกับเสียง ฮ จึงออกว่า แฮ ส่วนในโคลงท้าวฮุ่งท้าวเจือง ปรากฏคำว่า“แฮ” เป็นผ้าชนิดหนึ่งซึ่งน่าจะหมายถึงผ้าแพร) ซึ่งทอจากสิบสองปันนาที่ชาวบ้านนำมาผูกบูชาพระธาตุ บ้างก็ว่ามาจากผ้าแพรที่ขุนลัวะอ้ายก๊อมนำมาถวาย ทุกปีจะมีงานนมัสการพระธาตุในวันขึ้น 9 ค่ำ - ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 (ประมาณเดือนมีนาคม)

(ศรีศักร วัลลิโภดม และวลัยลักษณ์ ทรงศิริ 2551)