Saranrom Palace

Terrain

General condition

Currently, Saranrom Palace has been restored until it is in good condition. Ministry of Foreign Affairs, in charge, is developing the palace into a museum of Thai diplomatic history. and the Civil Service Training Institute of the Ministry of Foreign Affairs At this level, the restoration has not been completed.

South area of ​​the palace (Opposite Saranrom Road and the current palace) The Privy Council Building and the Royal Secretariat Building are being built. Saranrom Royal Park Currently, it is a public park under the supervision of Bangkok.

Height above mean sea level

Waterway

Chao Phraya River, Khlong Khu Mueang Doem

Geological conditions

Holocene sediments

Archaeological Era

era/culture

Archaeological age

Types of archaeological sites

archaeological essence

Saranrom Palace It is located to the east of the Grand Palace. (Area of ​​the Sutthai Sawan Throne Hall) on Sanam Chai Road, Phra Nakhon District, Bangkok The plot of land is rectangular shape, size 5 rai 2 ngan, with land area as follows:North, next to Bamrung Muang Road And the Ministry of Defense, the south is connected to Saranrom Road, Saranrom Royal Park and Wat Ratchapradit, the east is connected to the Military Map Department, the west is connected to Sanam Chai Road.

History of Saranrom Palace At the end of the reign of King Rama IV (1866 B.E.), King Mongkut had the idea that Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn Prince Chulabhorn Krom Khun Phinit Prachanat (later ascended to the throne as His Majesty King Chulalongkorn (King Chulalongkorn) and was ordained will hand over the royal property As for the King, he will go to live in another palace separate from the Grand Palace. is the position of King to help guide the government until the end of his life Therefore, Phraya Hintharasak Thamrong (Peng Phenkul) when he was still Phraya Boromratanaratchapanlop It was the mother Kong to build a palace that would be built on a part of the empty area in the area of ​​the military barracks and clay buildings, which are located opposite the Sutthaisawan Throne Hall. diagonally to the northeast Near the Grand Palace (Sirikul Viriyarom 2547)

This area is the Bamrung Muang Road that has just been cut. on the south side of the road which is on the side of Saranrom Palace It is a royal building for rent in a row house, located close to the road. Next to the Royal Building is a line of buildings that are assumed to be two military barracks, parallel to the canal market. on the western side of the palace building area is the area of ​​Sanam Chai There are 2 barracks buildings in the same set as the barracks in the north, between Sanam Chai and Saranrom Palace. for the southern part of the area There is a road in front of Wat Ratchapradit. On the side of Saranrom Palace Appears to have a long wall. On the side of Wat Ratchapradit, 3 row houses were planted two-storey buildings for rent. and residential area In the middle of the area, which is surrounded by the barracks. and the aforementioned wall It is quite wide land. In the middle is the location of a clay building, a brick building with mortar. Surrounded by a moat and a solid wall is a place for storing gunpowder (Sirikul Viriyarom 2004)

The palace that King Rama IV intended to build in the eastern area of ​​the Grand Palace is "Saranrom Palace", but since his death in 1868, the construction was not yet completed. There must be a palace as a single building But there is no evidence of the architectural style.

King Chulalongkorn ascended to the throne, graciously pleased to continue the construction until it was completed in 1870, with Chao Muen Wai Woranat (Jerm Sangchuto) to supervise the construction and Mr. Henry Alabaster is the decoration of the Saranrom garden. and then bestowed the Saranrom Palace as the residence of the lord The first prince who came to stay was Her Royal Highness Prince Chaturon Rasmee. Later, when he went to stay at the former palace in the year 1876, Saranrom Palace was the residence of Prince Phanurangsee Sawangwong. Krom Muen Phanuphantuwongworadej Before His Highness moved to when the construction of the Burapha Phirom Palace was completed (Sirikul Viriyarom 2004)

1881 His Majesty King Chulalongkorn graciously ordered the repair of Saranrom Palace. with Chao Muen Wai Woranat (Jerm Sangchuto) as the construction supervisor; Mr. Henry Alabaster decorated the Saranrom Royal Park in 1884, His Majesty King Chulalongkorn Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn Krom Phraya Damrong Rajanupap (At that time, he was still a god, Nong Ya, Prince Diswana Kuman. Major Royal Guards) is the mother of the King in repairing and renovating Saranrom Palace once again to make it the residence of Prince Oscar. of Sweden (Sirikul Wiriyarom 2004)

In the land of King Chulalongkorn His Highness canceled the quadruple system. There was a reform of the bureaucratic system related to the treasury of the land. and foreign affairs, which previously coexisted under the Commander-in-Chief of the Marine Department, were separated from each other. and when dealing with foreign In particular, the Thai and Western governments have played a greater role until they become regular government officials. together with Chao Phraya Phanuwong Mahakosathibodi (Thum Bunnag), the first foreign governor Resigned from government service, King Chulalongkorn gave permission to Saranrom Palace as "Foreign Town Hall" according to the request of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn Devawong Waropakarn At that time he was the second Chancellor of the Ministry of Foreign Affairs (from June 8, 1875 to June 28, 1923) requesting a dedicated office of the Ministry of Foreign Affairs (Sirikul Wiriyarom 2004).

On October 20, 1887, His Excellency had the Ministry of Foreign Affairs move to the Grand Jury Hall in (Currently the Office of the Secretariat) within the Grand Palace Saranrom Palace is therefore a place to welcome guests in the city. and various princes, including 1887, is the acknowledgment of Prince Akihito Komasu of Japan. 1890 Prince George of Greece 1891 Crown Prince of Russia 1897 His Majesty King Chulalongkorn There was a royal idea to improve the Saranrom Palace to be beautiful. And more comfortable until 1898 began to improve Saranrom Palace. Please demolish all 2 military barracks on Sanam Chai side, improve and add 3 porches to the west of the building, emphasizing the central porch as the president. to make the building on this side be the front of the palace instead of the original south side which turns into Sanam Chai and the Grand Palace and then arrange a garden on this side for the royal park in the south And there are repairs and decorations to fix the building structure. by making a foundation with a needle This renovation is operated by the Ministry of Public Works. There are officers who are responsible as follows:

1. Phraya Thewet Wongwiwat Chancellor of the Ministry of Public Works

2. Chao Phraya Surasakmontri and Chao Muen Samerjairaj Being a work mom

3. Mr. C. Sandreczki, German architect As a designer

4. Mr. Carlo Allegri, Italian Engineer As a supervisor

In late 1898, Saranrom Palace was the residence of Prince Vittorio Emanuel Kesaroyah, Count of Turin. of Italy 1899 Saranrom Palace is the residence of Monsieur Dumer Gauvenner General of Indochina, Her Royal Highness Prince Chakrabongse Bhuwanat. Krom Khun Phitsanulok Prachanat On his return from his studies in Russia, Prince Henry of Germany, Prince Valdima of Denmark

1901 as the temporary residence of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn Prince Paripat Sukhumphan On his return from his studies in Germany, B.E. 1902 It was the temporary residence of Her Majesty the Queen. Prince Paripat Sukhumphan When he came back to attend the funeral of Chao Chom Mother Cotton

1903 as the temporary residence of the Crown Prince Prince Maha Vajiravudh Crown Prince when he graduated from England and came to revive Phra Nakhon in B.E. 1904, was the residence of Prince Adalbert of Prussia, who was the son of King of Germany. 1905 is the residence of Prince Luigi Diza Roia of Abrus of Italy. 1906 Saranrom Palace was the residence of Prince Ferdinand of Savoy and Genoa Prince of Udine, son of the Duke of Genoa, Prince George and Prince Conrad. Prince of Bavaria, Prince Valdima of Denmark and Prince Yacht of Greece

During the reign of King Rama 6, King Rama VI (1916 - 1925) was announced to raise the Saranrom Palace to be "Saranrom Palace", which is used as a reception for city guests Organized various receptions and was the newly established "Krom Khon Luang" office. (After giving a new name as "The Department of Theater") and was the venue for winter events throughout the reign. During this period, the theater was built as a wooden building within the Saranrom Royal Park. Saranrom Palace was the office of the Ministry of Foreign Affairs again since 1926 during the reign of King Prajadhipok until 1999. The Ministry of Foreign Affairs was able to Moved the ministry office to a new office on Sri Ayutthaya Road. Saranrom Palace building has been vacant ever since (Sirikul Viriyarom 2004)

Architectural style (Sirikul Wiriyarom 2004)

When the construction of Saranrom Palace in the reign of King Rama IV began, the palace was probably the only building. But there is no evidence of the architectural style. Later, in the reign of King Rama V, it was expected that it would be a construction based on the pre-existing architectural style. For the garden style in the Royal Park graciously let Alabaster build a garden that was popular at that stage was the use of independent lines. and taking into account the view from the garden as important which is a popular model And very prevalent in Europe, America, Russia combined with Italian landscaping in the 18th century is the use of geometric shapes with classic proportions. and the use of symmetrical balance

Characteristics of the Saranrom Palace Appears in the memoirs of Prince Oscar. of Sweden He wrote on the occasion of his visit to Thailand in the year 1884 that “Saranrom Palace a western building There are many courtyards. The area was marble, with columns arranged in rows, my attendants were in the rooms. which will look down to see an open platform Around the platform is a covered terrace divided into 4 sections because there are other terraces cut through. So we live together in the same place. and may meet on the shady balcony which arranged the chairs ..”

At least before 1987 Saranrom Palace It is a 2-storey brick and mortar building. The building is rectangular in shape, 39 x 66 meters, with a Chinese clay tiled roof. with corrugated stucco frame The structure uses a load-bearing masonry wall system mixed with some wooden structures. The roof frame and floor structure are all wood. The ground floor of the building is covered with bricks. or clay tiles Some of the upper floors are wooden floors. Some have marble on top of another floor. In the middle of the building is an open courtyard. On the south side, there is a porch facing Saranrom Park. east side There is a porch of the bed room extending to the area of ​​the earthen building. west side Constructed close to the military barracks on both sides of Sanam Chai The rooms were placed around an open courtyard in the middle. At the front of the room is a covered corridor connected to each other. There is a staircase and a square tower. The walls are brick, plastered, painted, decorated with some stucco patterns, both outside and inside decorated with gilding. Around the outside of the building on the north, east and south, there are 1-storey military sheds built on three sides of the building.

Later, in 1891, Somdej Krom Phraya Damrong Rajanupap He was the one who proposed to renovate the Saranrom Palace. In order to serve as a certifying place for the Crown Prince of Russia, who will come to his residence in 1893, the corridors, stairs and square towers in the center of the building were demolished. Then renovated to open a central court, build a fountain, decorate the trees around the fountain. and a marble sculpture in the middle, with the soldiers' tents demolished on three sides. and drilled a hole in the lower floor window The upper floors are the residences, reception rooms and banquet rooms, while the lower floors are rooms and rooms for soldiers and servants.

When the Saranrom Palace was renovated in 1898, His Majesty King Chulalongkorn graciously demolished all 2 military barracks on the Sanam Chai side. Three porches were added on the west side to be the front of the palace instead of the original south side. There is a garden on this side to have a European style garden with the Saranrom Royal Park in the south.

1899 There was a drainage gutter in front of Saranrom Palace. and laying lawn tiles Dismantling the original fence has a form of a transparent fence. The columns were stuccoed, adorned with cast iron balustrades, until at this stage the fence was transformed into a solid fence.

In the reign of King Rama VI, there was only evidence of roof repair. โดยเปลี่ยนจากกระเบื้องหลังคาดินเผาแบบจีนเปลี่ยนเป็นกระเบื้องซีเมนต์ใยหิน (Asbestos Cement)กระทั่งในสมัยรัชกาลที่ 7 ปรากฏจากภาพถ่ายทางอากาศว่าด้านข้างของมุขบันไดทางใต้พระราชวังทั้งสองข้างเดิมเป็นระเบียงโล่ง แต่ระยะส่วนระเบียงโล่งได้กลายเป็นห้องมีผนัง และมีหลังคาคลุม โดยชั้นบน เป็นห้องรับรองแขก ห้องประชุม และที่ทำงานสำหรับเจ้าหน้าที่ระดับสูงชั้นล่างเป็นสำนักงานต่างๆ ซึ่งได้ทำผนังใหม่เช่นเดียวกับได้รื้อผนังชั้นบน และเจาะผนังเพื่อทำเป็นคูหา ปูกระเบื้องซีเมนต์ที่พื้นบางส่วน ทำรางน้ำบนหลังคาใหม่หมด มีนายเซ่ง เฮง เป็นผู้รับเหมาในการปรับปรุงพระราชวังสราญรมย์เพื่อให้เหมาะกับการเป็นที่ทำการกระทรวงการต่างประเทศในครั้งนี้

พ.ศ. 2471 ซ่อมแซมโครงสร้างผนัง หลังคา และระบบสุขาภิบาลทั้งหมด และทำประตูกระทรวงการต่างประเทศเป็น 2 ประตู มีบริษัท ซี. กิมฮะ เป็นผู้รับเหมาซ่อมแซม ในปีเดียวกัน มีการเปลี่ยนกระเบื้องหลังคาในส่วนเฉลียงและระเบียง เปลี่ยนจากกระเบื้องซีเมนต์ใยหินเป็นกระเบื้องอิตาลี (สันนิษฐานว่าเป็นกระเบื้องดินเผาลอนกาบกล้วย) มีบริษัทแองโกลสยาม เป็นผู้รับเหมาซ่อมแซม โดยรูปแบบพระราชวังสราญรมย์ระยะนี้ยังไม่มีการเปลี่ยนแปลง

สมัยรัชกาลที่ 9 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พ.ศ. 2494 – 2496 อาคารพระราชวังยังคงรูปแบบจากการปรับปรุงครั้งใหญ่ใน พ.ศ. 2441 มีการสร้างอาคาร 3 ชั้นทางด้านเหนือของพื้นที่บริเวณแนวอาคาร 1 ชั้นที่ถูกรื้อไปก่อน พ.ศ. 2494 และสร้างอาคาร 2 ชั้น เชื่อมต่อกันเป็นมุมฉากติดกับอาคารพระราชวังทางมุมตะวันออกเฉียงใต้ ลักษณะอาคารเป็นอาคารแบบสากลทรงสี่เหลี่ยม โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก ผนังก่ออิฐฉาบปูนทาสีหลังคาดาดฟ้า และปรับปรุงระเบียงโล่งซึ่งเชื่อมระเบียงล้อมคอร์ทปีกตะวันตก - ตะวันออกให้กว้างขึ้น โดยรื้อเสาซึ่งรับพื้นระเบียงช่วงกลางออก แล้วทำโครงสร้างช่วงกว้างให้เต็มช่วงความกว้างของคอร์ท

พ.ศ. 2508 – 2511 สร้างพระบรมรูปของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ที่สวนด้านหน้าวังทางตะวันตก เนื่องจากสมเด็จฯกรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการเป็นเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศลำดับที่ 2 แต่เป็นพระองค์แรกที่ดำรงตำแหน่ง ณ พระราชวังสราญรมย์ตามพระประสงค์ของพระองค์เองที่ต้องการให้มีสถานที่ที่ข้าราชการมาทำงานร่วมกัน ขณะที่เดิมจะพบปะกันตามวัง หรือบ้านของเสนาบดี

ต่อมา พ.ศ. 2511 – 2514 ได้มีการรื้อปีกอาคารพระราชวังทางด้านตะวันออกทั้งหมดบางส่วนของปีกด้านเหนือ และมุขบันไดด้านทิศใต้ เพื่อสร้างอาคารสูง 4 ชั้น ออกแบบโดยกองสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร ซึ่งมีผังสี่เหลี่ยมผืนผ้าแบบสากล ทรงสี่เหลี่ยม หลังคาดาดฟ้าแบนโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก ผนังก่ออิฐฉาบปูน ทาสี ในระยะนี้อาคารพระราชวังเหลือปีกทางด้านตะวันตกที่ทีมุข 3 มุข เหลือปีกด้านเหนือ และด้านใต้บางส่วน ส่วนปีกด้านตะวันออกเหลือเพียงระเบียงหลังคาคลุมล้อมคอร์ทเท่านั้น บริเวณที่เคยเป็นปีกทางด้านนี้ กลายเป็นอาคาร 4ชั้น ยาวตามแนวอาคารพระราชวัง แล้วหักเลี้ยวไปตามแนวรั้วทางด้านถนนสราญรมย์ ทางตะวันออกเฉียงเหนือเชื่อมกับอาคาร 2 ชั้น

กระทั่งเมื่ออาคารพระราชวังสราญรมย์ว่างลงในปี พ.ศ. 2542 ภายหลังจึงได้มีการรื้ออาคาร2 ชั้น และ 3 ชั้นทางด้านเหนือออก และรื้ออาคาร 4 ชั้นทางด้านใต้ออกในระยะต่อมา บริเวณพระราชวังสราญรมย์เหลือเพียงอาคารที่เป็นตัววังเดิม มีคอร์ทกลางที่มีเพียงอาคารวังล้อมด้านทิศเหนือ ทิศตะวันตก และทิศใต้เท่านั้น

พระราชวังสราญรมย์ที่ปรากฏในปัจจุบัน เป็นอาคารตรีมุข 2 ชั้น ลักษณะอาคารพระราชวังเป็นศิลปะแบบ Palladian Style ทั้งภายนอกและภายในอาคาร กล่าวคือ การมีจุดเด่นของอาคารที่มุขยื่นออกมาด้านหน้า ซึ่งเดิมเคยมีขนาดต่ำและกว้างตามแบบศิลปะกรีก-โรมันโบราณแต่กลับสูงสง่า และแคบเข้า นิยมตั้งเสาให้เรียงเป็นแถว แผ่นหน้าบันมักเป็นรูปสามเหลี่ยมหน้าจั่วที่เน้นเส้นแนวนอนของฐานล่างมากกว่าความสูง หัวเสามีทั้งอย่างดอริก ไอออนิก คอรินเธียน อาคารแบบนี้ มักไม่มีการประดับลวดลายวิจิตรนัก อย่างมากอาจมีลายปูนปั้นนูนต่ำระบายสีเป็นลายกนกใบไม้ หรือตราแผ่นดินในกรอบหน้าบันอย่างเรียบง่ายเท่านั้น

หน้าบันของมุขกลางด้านทิศตะวันตกพระราชวังทำเป็นรูปวงโค้ง ภายในมีปูนปั้นพระราชลัญจกรประจำรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นตราช้างสามเศียรอยู่ใต้มงกุฏ มีฉัตรข้างเปล่งรัศมีขนาบข้าง อีกสองมุขที่ขนาบอยู่เป็นจั่วรูปสามเหลี่ยม มีตราพระเกี้ยว ซึ่งเป็นตราประจำพระองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ซุ้มประตูมุขทั้งสามประดับลายปูนปั้นรูปใบไม้ และพวงอุบะ หัวเสาของมุขประดับลายปูนปั้นปิดทอง เป็นรูปใบไม้พวงอุบะมาลัยห้อยย้อย บ้างว่าเป็นลักษณะศิลปะแบบเมดิเตอเรเนียน มุขทั้งสามนี้ชั้นบนทำเป็นระเบียงยาวเดินได้ตลอด มีเสาแบบโรมัน 4 ต้นรับหน้าบันระเบียงภายนอกด้านทิศตะวันตกระหว่างมุขทั้งสาม และระเบียงภายในล้อมรอบคอร์ทมีเสาสี่เหลี่ยมหัวเสาแบบเรียบ ลูกกรงระเบียงหล่อเป็นทรงกลม ผนังภายนอกชั้นล่างแต่งเป็นลายอิฐ มีคูหาเป็นช่อง ชั้นบนเป็นระเบียงเรียบ และใช้เสาเหลี่ยมรับหลังคา ประดับลายฉลุที่ไม้ชายคา เป็นลายฉลุไม้แบบเรียบๆ

ซุ้มหน้าต่างภายนอกชั้นบนตกแต่งด้วยองค์ประกอบหน้าบันสามเหลี่ยม ประดับปูนปั้นรูปใบไม้ ชั้นล่างช่องคูหาเข้าอาคาร และเหนือหน้าต่างเป็นซุ้มโค้ง แต่หน้าต่างเป็นสี่เหลี่ยมมีช่องแสงโค้ง มีลายปูนปั้นทำเป็นจั่วเล็กๆ ติดผนังเหนือกรอบหน้าต่างนั้น แล้วคั่นระหว่างช่องหน้าต่างนั้นด้วยเสาติดผนังภายในคอร์ทตรงกลาง มีประติมากรรมหินอ่อนแบบยุโรปประกอบน้ำพุซึ่งเป็นของเดิมสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2434

กำแพงพระราชวังมีลักษณะทึบ แต่งปูนเป็นลายอิฐ เสาเหลี่ยม หัวเสาประดับปูนปั้นรูปพาน ยอดติดตั้งดวงไฟ กึ่งกลางกำแพงเจาะรูปไข่ปิดด้วยเหล็กดัด ประตูเหล็กดัดประดับตราบัวแก้ว (สันนิษฐานว่าได้สร้างรั้วของพระราชวังสราญรมย์ด้านตะวันตกขึ้นใหม่ภายหลังจากรื้อโรงทหาร 2หลังด้านนี้ออกไป มีรูปแบบเป็นรั้วโปร่ง เสาเป็นปูนปั้นประดับด้วยแผงลูกกรงเหล็กหล่อ ต่อมาในปี พ.ศ. 2442 มีการรื้อรั้วเหล็กหล่อนี้ออกไปล้อมที่ท่าราชวรดิษฐ์ทั้งหมด ซึ่งยังคงสามารถดูรั้วต้นแบบของพระราชวังได้ที่สวนสราญรมย์ทางด้านใต้ของพระราชวัง)

สำหรับสวนในพระราชวังสราญรมย์ มีการเปลี่ยนแปลงไปมาก เนื่องจากการปรับเปลี่ยนลักษณะการใช้งานของอาคารและพื้นที่ภายใน จนสวนปัจจุบันเหลือเค้าโครงเดิมอยู่น้อย ซึ่งทางด้านทิศตะวันตกเป็นพื้นที่ของลานจอดรถ และอนุสาวรีย์มีลักษณะของสวนหย่อมเล็กๆ ปลูกไม้ยืนต้นที่ให้ประโยชน์ด้านร่มเงา สำหรับสวนภายในคอร์ทกลาง เป็นสวนจัดเปิดโล่ง มีจุดสนใจอยู่ที่น้ำพุกลางคอร์ท พื้นสนามหญ้า และปลูกต้นข่อยดัดล้อมรอบ

ด้วยกระทรวงต่างประเทศจะดำเนินการอนุรักษ์พระราชวังสราญรมย์ดังนั้นจึงกำหนดให้มีการศึกษาทางโบราณคดีในปี 2547 ในครั้งนี้ได้มีการขุดค้นขุดแต่งเพื่อศึกษารูปแบบของตัวอาคารและสภาพภูมิทัศน์ดั้งเดิม

หลักฐานทางโบราณคดีสำคัญ (กรรณิการ์ สุธีรัตนาภิรมย์ 2552)

เมื่อแรกสร้างพระราชวังสราญรมย์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในปี พ.ศ.2409 สันนิษฐานว่าพระราชวังสราญรมย์เป็นอาคารหลังเดียวยังไม่มีอาคารอื่นประกอบซึ่งพื้นที่ที่พระบาทสมเด็จ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริให้สร้างวังขึ้นนั้น เป็นพื้นที่ของอาคารโรงทหารริมท้องสนามไชยและริมถนนบำรุงเมือง โดยทางด้านเหนือริมถนนบำรุงเมืองยังเป็นที่ตั้งของตึกหลวงซึ่งเป็นตึกแถวก่ออิฐ2 ชั้น 40 ห้อง เมื่อมีการรื้ออาคารทางด้านเหนือออกไปเมื่อปี พ.ศ.2430พระราชวังสราญรมย์จึงมีอาคารและสิ่งก่อสร้างประกอบอาคารพระราชวังขึ้น

จากการขุดค้นขุดแต่งทางโบราณคดีทำให้ได้ข้อมูลสำคัญดังนี้

1. โรงทหารและตึกหลวง

โรงทหารเป็นอาคารที่มีมาก่อนการสร้างพระราชวังสราญรมย์มีการใช้อิฐขนาดใหญ่สันนิษฐานว่าเป็นการนำอิฐจากราชธานีเก่ามาใช้ก่อสร้างใหม่ ส่วนตึกหลวงนี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นนั้น มีรูปแบบอาคารแบบตะวันตก สำหรับชาวต่างชาติที่ทรงจ้างมาสอนภาษาอังกฤษสอนวิชาทหาร และให้พ่อค้าแขกฝรั่งเช่าตั้งห้างร้าน

2. พระราชวังสราญรมย์ ในระยะแรกสร้าง

รูปแบบของอาคารพระราชวังสราญรมย์ในระยะแรกสร้าง พบหลักฐานว่าเป็นอาคารก่ออิฐสอปูนก่อสร้างระบบกำแพงรับน้ำหนัก (wall bearing) รูปทรงคล้ายกล่อง ด้านตะวันออกมีห้องยื่นออกไปจรดเขตตึกดิน มีมุขประธานหันออกสู่ถนนสราญรมย์ซึ่งเป็นด้านหน้าพระราชวังสราญรมย์ในขณะนั้น ลักษณะมุขอาคารชั้นล่างไม่มีผนังทั้งสองด้านไว้สำหรับเป็นถนนเพื่อขึ้นลงรถม้าหรือรถยนต์

จากการขุดค้นพบว่าลักษณะตัวอาคารพระราชวังสราญรมย์ยาวต่อเนื่องกัน ล้อมรอบลานโล่ง (court) ตรงกลาง สอดคล้องกับเอกสารประวัติศาสตร์ที่ปรากฏตามบันทึกของเจ้าชายออสคาร์แห่งประเทศสวีเดน
ในปี พ.ศ.2427 นอกจากนั้นพบว่าภายในคอร์ทกลางมีลานปูพื้นด้วยกระเบื้องดินเผา มีหอสี่เหลี่ยมขนาดไม่ใหญ่นัก หอสี่เหลี่ยมมีหลักฐานการทาผนังสีชมพูโดยเป็นโทนสีเดียวกับที่ทาอยู่ที่ฐานรากกำแพงด้านทิศใต้ และชั้นสีที่อยู่ใต้สีทาอาคารพระราชวังปัจจุบันรวมทั้งสัมพันธ์กับวัตถุดิบคือหินสีชมพูที่พบขณะขุดค้น จากการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของหินสีชมพูดังกล่าวพบว่าเป็นหินปูนที่มีเฮมาไทต์ซึ่งทำให้เกิดสีออกชมพูเป็นองค์ประกอบวัตถุนี้คงเป็นวัตถุดิบอย่างหนึ่งในการทำสีทาอาคาร ซึ่งมีการบดให้ละเอียดแล้วนำไปผสมกับวัตถุดิบอื่นๆ ในกระบวนการทำสีทาอาคารพระราชวัง รวมถึงหอสี่เหลี่ยมที่พบบริเวณคอร์ทกลางและกำแพงพระราชวังสราญรมย์ในอดีตด้วย

3. สวนของพระราชวังสราญรมย์ (พ.ศ. 2441 - 2469)

ในปี พ.ศ.2441 เป็นต้นมา เป็นช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงปรับปรุงรูปแบบพระราชวังสราญรมย์ค่อนข้างมากโรงทหารด้านตะวันตกสองหลังได้ถูกรื้อออกเพื่อต่อเติมมุขอาคารด้านตะวันตกให้เป็นอาคารตรีมุขแล้วจัดสวนด้านนี้ให้รับกับพระราชอุทยานสราญรมย์ทางทิศใต้ เพื่อให้พื้นที่ด้านนี้เป็นด้านหน้าพระราชวังสราญรมย์รับกับพระบรมมหาราชวังรั้วพระราชวังสราญรมย์ทางด้านตะวันตกระยะนี้เป็นรั้วเหล็กโปร่ง ซึ่งเป็นรั้วที่มีการใช้งานระยะสั้นเนื่องจากภาพถ่ายเก่าถัดมาในปี พ.ศ.2442 ปรากฏรั้วพระราชวังด้านนี้เป็นรั้วทึบแล้วรูปแบบของสวนประมวลจากหลักฐานภาพถ่ายเก่า เอกสารประวัติศาสตร์ และหลักฐานจากการขุดค้นพบว่าเป็นสวนที่มีแผนผังก่อด้วยแนวอิฐเป็นวงกลมและเส้นโค้ง ซึ่งเป็นสวนที่นิยมในยุโรปและอเมริกาโดยได้รับอิทธิพลจากอังกฤษมาอีกทอดหนึ่ง ระยะภายหลังการรื้อโรงทหารลงมา พบว่ามีการประยุกต์ใช้ประโยชน์คานโรงทหารเป็นทางระบายน้ำริมกำแพงพระราชวังด้วย

4.พระราชวังสราญรมย์เมื่อครั้งเป็นกระทรวงต่างประเทศ (พ.ศ. 2469 - 2485)

พระราชวังสราญรมย์เป็นที่ทำการกระทรวงการต่างประเทศตั้งแต่พ.ศ. 2469 เป็นต้นมา ช่วงนี้มีการซ่อมแซมอาคารอยู่หลายครั้งส่วนใหญ่เป็นการปรับปรุงระบบโครงสร้างฐานราก ไม่มีการเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบสถาปัตยกรรมมากนักนอกจากมุขด้านใต้ซึ่งในระยะนี้พบว่ามีการก่อเป็นผนังทึบทั้งสองด้านแล้ว

5. พระราชวังสราญรมย์เมื่อครั้งสงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2485 เป็นต้นมา)

พระราชวังสราญรมย์ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 (เริ่มเกิดขึ้นในเอเชียอาคเนย์ในปี พ.ศ.2485) เป็นที่ตั้งของหลุมหลบภัย คล้ายกับหลุมหลบภัยบริเวณหน้าศาลาว่าการกรุงเทพมหานครหลักฐานทางโบราณคดีที่พบนี้สัมพันธ์กับบันทึกของสมาชิกสโมสรสราญรมย์กล่าวถึงหลุมหลบภัยภายในพระราชวังสราญรมย์เหนือหลุมหลบภัยขึ้นมา เป็นที่ตั้งของพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการสร้างในปี พ.ศ.2508 - 2511 ซึ่งเป็นระยะหลังจากที่สวนด้านตะวันตกมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบไปแล้วและเป็นช่วงที่พบว่ามีทางเดินปูด้วยอิฐตะแคงด้านบนฉาบปูนทำลายเส้นทแยงเลียนแบบพื้นปูกระเบื้อง มีรางระบายน้ำทั้งสองข้างขนานกับกำแพงด้านตะวันตกแล้วหักมุมตามแนวกำแพงพระราชวังด้านใต้ อาจเป็นทางเดินที่มีมาก่อนหรือร่วมสมัยกับพระราชานุสาวรีย์ในระยะหนึ่งก่อนที่จะเปลี่ยนแปลงเป็นทางเดินปูกระเบื้องซีเมนต์สมัยใหม่ในปัจจุบัน