At the beginning of January, Henk Brinkhuis and Peter Bijl of Utrecht University departed with the research vessel “the JOIDES Resolution” from Wellington (New Zealand) to Antarctica. Mission? Tapping into the history of the Antarctic ice sheet. Henk Brinkhuis (co-chief IODP Expedition 318, Wilkes Land Antarctica) keeps a weblog about the expedition.
Video about the purpose of the trip.
And one about team building and preparation.
January 1 – 3, 2010:the journey to Wellington
After a pleasant New Year's Eve with accompanying “videographer” and brother Dan (well.. coincidence?) in Laren, we (Peter Bijl, Dan Brinkhuis and myself) left Schiphol for New Zealand on Friday 1 January. Via Kuala Lumpur and Auckland we finally arrived in Wellington on Sunday 3 January late afternoon local time. Apart from the weight, the amount of video and audio equipment brought along didn't cause too many problems… all customs clearance operations went unexpectedly smoothly… and all the suitcases arrived! Already the first unexpected success! The journey, and the time difference (New Zealand is twelve hours ahead of us), not being able to sleep on board the planes, etc. makes everything quite tiring of course.
At the hotel I met my other half for the upcoming expedition, the “other” co-chief, Dr Carlota Escutia of the University of Granada, Spain. It was good to see her again, both with good adrenaline, a smile, and lots of spirit for the upcoming challenge. And that with jet lag.
After a short night in the hotel, we were taken to our boat, the JOIDES Resolution, at 7 am the next morning. brought. It had just arrived from the preceding IODP expedition 317, Canterbury Basin. After moving in on the boat it was a reunion with many old acquaintances, the IODP "family" of seagoing technicians, coordinators, drillers, and other eccentrics.
We also met our future right-hand man, IODP staff scientist Adam Klaus (see also You Tube/ocean leadership videos). In addition, a start was made with the so-called 'cross-over meetings' – conversations between the outgoing and incoming co-chiefs and staff scientists, about the performance of the ship, the equipment, possible problems, and so on. The bad news was that one of the 'thrusters' broken and had to be repaired. These types of machines drive the many propellers that must keep the ship in place, once it is in drilling position, controlled by GPS systems. It was reported that the repair could take up to five days. phew! that would be just in time for our pre-arranged departure on January 8 or 9 at the latest…
January 4 – 7, 2010:the final preparations
The days on the quay are of course dominated by unloading all kinds of things and cores from the previous expedition and loading everything you can imagine in terms of goods for us:food, chemicals, paper clips, equipment, you name it … to stock for the soft ice cream machine. And that repair of that thruster naturally! Also, the IODP and TransOcean (ship owner) changed crew, and also the science party from the previous expedition will be replaced by that of ‘ours’, IODP Expedition 318 Wilkes Land Antarctica… It is wonderful to see how international cooperation is really being practiced here. All in all, about 130 people of 40 nationalities, working together well and efficiently.
The first morning there is an extensive press conference where about 25 journalists and 4 camera crews of New Zealand and Australian origin appear. Our stories seem to be in good taste, and - after the ship's tour - everyone is very impressed with the ship. In the afternoons at the Victoria University still lectures from our side for the general public, journalists and politicians, and even the mayor of Wellington, with good New Zealand wine of course. Organized by IODP New Zealand. More lectures tomorrow. In the evening the participants of the two expeditions mingle noisily in the local harbor pub. While I also try to drink a beer, I get a flat call from the Dutch and international media. And Peter too. In the meantime, our UU colleagues have not been idle and have issued the press release in the Netherlands that morning:voila … a media feeding frenzy ! Personally, I am very pleased with this attention – I think we should do everything that we as scientists can do to show the general public the importance of our work. Even if it costs me another short night.
These days are mainly filled with briefings and meetings of all kinds. Safety matters, a tour of the ship, crew introduction, the Science Party, the captain, planning and explaining our scientific mission, going through the planning with the 'operations superintendent', and so on. All exciting. In fact, there is already a lot of discussion about how exactly we are going to sample the cores – which still have to be drilled – for an optimal result. Meanwhile, the message comes in that the thruster has been repaired and that we will leave around 0700 this Saturday! Also good news is that a Nature manuscript led by Peter has been sent for review… one of the most important hurdles you have to overcome to be allowed to appear in that beautiful magazine. We drink another one in the evening ... also thanks to the NIOZ colleagues - Paleoclimate-a-go-go !
Our scientific crew is now complete. A colleague from India had serious delays due to the cancellation of flights. But now they are all in the specialist teams studying the equipment and method for the coming weeks. Every morning there is a Science Party meeting where we go through things step by step and work towards the departure. You have to imagine the ship as a floating oil rig linked to a scientific research institute, a youth hostel, with all the trimmings, operating 24 hours a day. Most specialists are there at least in duplicate:12 hours on, 12 hours off, every day, every week, for the next two months. Whether the ship is stomping up and down through the waves or not. The plan:on the way to the first drilling site, write the introduction to our final report, the methods, the working methods, and so on. Then arrive, drill, and wait for the cores, which then enter an almost industrial process of cutting, splitting, scanning, writing, dating, and reporting into 1.5m of ice. And then on to the next. So it's a scientific sweet treat. Still?
The ice expert and the weatherman have now also arrived. They are starting to put their first reports on the infranet. The ice conditions (the amount of sea ice and icebergs) currently appear favorable from the satellite images. The weather though… hmmm… It's already storming outside. Let me give you part of the forecast for this coming weekend, south of Cook's Strait, on our route:
Transit Saturday-Monday
Cook Strait area and further south:North 25kts, Sunday morning rising to gale 45kts with high seas. Easing late Sunday to NW 30kts, Monday becoming S-SW 20-25kts.Sunday rain with poor visibility at times. Monday only some local showers.
January 8 – 14, 2010:transit days, part one
The tension builds.. the departure.. when? Today, January 8, there is a feint.. The JR will be moved about 30 meters to make refueling possible.. No more smoking outside! After the daily hassle of meetings and press, tonight the last Wellington 'step' evening.. We hold back reasonably, and the pub (Mac's brewery, next to the Te Papa Museum on the quay) closes fairly early, so... do it we made our last steps ashore that evening.. Back to the port control post, where they take everyone to the ships by shuttle.. 24/7! You are not allowed to walk in the harbor area.. Amazing. When returning to the JR turns out the departure time has shifted from 8.30 local time to 10.30.. will later become 10.45.. In our daily report to IODP we write:
SCIENCE UPDATE:Port call activities were completed and we departed Wellington, New Zealand at 1045AM. We are heading SSW off the east coast of the South Island in calm seas. Preliminary analysis of ice coverage appears promising for our first site (WLRIS-09B). Weather in the region is currently 0.2° C with winds from the ESE increasing to 35-40 knots; cloudy with occasional snow or sleet. We estimate that we'll arrive at our first site ~noon on January 17. Science participants met to discuss individual research plans.
As we leave with beautiful weather, gray clouds quickly cover the sun, and the wind picks up frighteningly. Storm is coming! Everyone on board is quickly reminded that they are on a boat! Yes, dear watch-tube children! And it goes up and down quite a bit! Well .. Seasickness strikes immediately and unusually hard! Many a colleague slowly pulls away green/blue, and suddenly and quickly disappears from the meetings at poorly chosen moments.. In one way or another it doesn't bother me.. Never had it either.. every advantage has its own advantage! Or also:“don't ask how it is possible, but take advantage of it!”, one of the mottos of colleague/friend Reichart (GEO Utrecht).
The next few days are known as 'transit time' – the time to get to the first drilling site.. Quite long in this case, because we have to cover a huge distance (see map). In addition, we have to pass through the area known as the 'roaring forties' – 40ft (~12m) high waves, or even the 'screaming fifties' – 50ft (~15m) high waves.. Never a dull moment!
As best we can on a heavily rocking ship, we all continue to prepare for the moment when the first cores will come on board.. practicing with the databases, practicing with test cores, rounds through the ship, safety drills, complete with rubber survival suit tests, etc. etc. And one gets into the daily routines of meals, coffee and tea breaks. Colleagues including myself also give 'science talks' held. Presentations of our science, preferably linked to one of the themes of the coming period/our expedition. One of the veterans is colleague Rob Dunbar from Stanford University.. One of the Antarctic pioneers.. He has us feasting on films made in the 1970s and 1980s of his research in Antarctica.. up to and including blowing up sea ice with dynamite to to be able to take samples of the water below.. We also have 16mm film images burned to DVD from an earlier 1970s expedition of the then Deep Sea Drilling Project (DSDP), predecessor of IODP, created by Prof Peter Barrett, a famous New Zealand colleague.. Great to see hairy, smoking and bearded hippies bending over nuclei, staring through the microscope.. Just like us now.. At least not smoking now of course. And we have computers yes.. progress ! The ship seems a bit more primitive but is functionally broadly the same. Back then it was the Glomar Challenger .
Brother Dan is now fully established in the shipping industry, and is busy making fantastic short impressions and documentaries. The first 'wilkes weekly report' will soon be available on you tube/oceanleaderships' channel! We are also in contact with VARA's Nieuwslicht, which wants to give attention to the expedition in the coming weeks, including Skype interviews.
People are becoming more and more captivated by the upcoming drilling. Carlota and I look at the latest satellite recordings of the dynamic sea ice and iceberg situation every day, discuss them with the ice guys, the weatherman, the operator, captain , and so on. The ice situation around the drill sites near Antarctica is getting better and better.. Thumbs up! We also have a 'marine mammal meeting' in which the protocols are discussed with the bobo's (including captain) to produce a minimum of noise, especially under water, so as not to disturb the whales etc. It seems that everything is thought of. A mammal exclusion zone . will be established; if marine mammals are spotted within this zone around the ship, operations will be temporarily halted.. That's it.. and no different.
Antarctica is getting closer so.. The mission.. if you want to read the technical details, click here.
In principle, it revolves around the fact that the history of Antarctica, and therefore the history of the ice in Antarctica, and in particular the long-term dynamics of the ice sheets, is poorly known. And we want to know that dynamic, too. to better predict the behavior of the ice sheets in the context of the current rapid warming of the Earth. The stability of the Antarctic Ice Sheet in the past so… that's what matters. And the only way to get a finger on that is to look at the clay, sand, and other things that over the course of time, over millions of years, partly due to the accreting or melting ice, 'over the edge' of the continent has been thrown into the sea.. There, along the Antarctic continent, history is written in layers of sand and clay and fossils, which will tell the story layer by layer.. That is why we are going to drill into the seabed, and take cores, and that then study with the highest temporal resolution possible... date, and interpret the data. To this end, all possible techniques, from descriptive nature, scanning, microfossil content, to molecular scale, chemical, you name it, are unleashed on the mud. Was it cold? hot? Was it brackish water? Salty? How salty? Did a lot of material come from the land through glaciers? Or less? Was the ice sheet stable? When did the ice sheet form? Why? Did it melt? How often? How fast? Etc. The only way is to get there, through the storms of the Southern Ocean, and sample the cores of the seabed.
And storms it does! The ship even has to be put in the wind and more or less stopped several times in order not to go back and forth too much! With a roll of 13 degrees, all kinds of instruments fall over, and computers die.. So better fasten it.. That's the motto to get through the roaring forties to come! On the way to the first site! But the road is still long, and the weather stormy..
January 15 – 19, 2010:transit days, part two
the transit. After a few heavy storms, things pick up again; an example of the daily report:
January 15, 2010
LOCATION:In Transit to Antarctica (58° 44.9'S, 156º 08.7'E)
SCIENCE UPDATE:Scientists attended presentation on changing ice volumes from the Eocene to early Miocene. Lab groups continue to learn labs and plan workflow. Chief scientists gave presentation on expedition science objectives to ship, catering, and USIO staff. Shipboard sampling plans being refined. Today's weather improved with winds up to 25 knots and swells up to 12 feet – so we were able to cover ~230 nmi at ~10 knots. Air temperature is 5°C; water temperature is 7°C. Estimated arrival in the vicinity of our first site (WLSHE-09B) is afternoon of January 18.
And so the days pass on a rocking ship.. sometimes reasonably, sometimes quite violently.. But the weather is gradually calming down, and the temperatures outside are getting lower. In addition to the exercises with the equipment and the battle with the databases, there is time for spotting albatrosses (the albatrosses Harrie and Debbie have been following us since the southern tip of New Zealand) and for those who are lucky:whales. Then there is a new item to spot:icebergs.. The first iceberg is spotted on January 16th, both with binoculars and radar.. distance 5nm.. 15m high, 100m long… “That's nuffin' – just a small one ” said Diego Miello.. captain of a US Coast Guard icebreaker – now serving here as our iceman; wait..” He also claims to have spotted the first penguins. We don't believe him. Dan the cameraman shoots beautiful pictures, glues them together masterfully, and they are also in for some jokes. So we make an episode of Penguin TV for the weekly news, and some other stuff like that – very good for morale too. See:http://www.youtube.com/user/OceanLeadership
Over the next few days, conversations about icebergs increase in both number and intensity. In particular, based on the satellite photos and messages on the spot from a French research ship, the 'Astrolabe'. There is also a Russian ship nearby. Everything revolves around the iceberg situation at our upcoming drillsite, WLSHE-9A. All information flows point to a problem.. The large iceflows and icebergs have decided to drift towards our site.. Not good!
There are a number of bobo meetings, with everyone involved.. It doesn't look good but Captain Terry Skinner is willing to have a look.. And so done.. The next morning (Jan 18) we wake up in a fairy-tale seascape.. The weather is calm, foggy.. and suddenly giant icebergs appear piece by piece.. One after the other, and each one bigger and more amazing than the next. floating castles, with a condensation cloud above them, making it look even more threatening… We see icebergs 100m high (above water!), and more than 2 kilometers long.. Never mind the part that should hang under water! jeez! Little by little they are getting more and more, and more and more little ones too.. The weather is turning, and the swell is getting heavy again.. The captain lets us know he's seen enough and changes course.. The 25-mile radar shows on our route almost only seeing icebergs.. So much for Site WLSHE-09A.. Hopefully later.. The change of course puts us on the path to the west, Site WLRIS-06A (65° 08.5'S, 140º 15.6'E) . We arrive in the morning the 19th…
January 19 – 22, 2010:the first site, WLRIS-6A
Around 1100 am local (Hobart) time on site; GPS buoys are put overboard and the dynamic thrusters are lowered. One aft, one fore, two starboard, two port, midship. With these six extra propellers, the ship can remain in place.. Up to wind force 50 knots reportedly..
I have one technical meeting after the other, about, among other things, the expected geological conditions (deep sea fan system), but also, for example, about the type of drilling that we are going to put. There are various drilling systems and options. Best results are usually achieved by 'shooting' a hollow steel tube into the (soft) sediment, far ahead of the drill bit - Advanced Piston Corer (APC) - just google it! Other options are Extended Core Barrel (XCB) and Rotary Core Barrel (RCB), but they also mix things up a bit (all that twisting too!). We expect relatively fine-grained and soft sediment (silt, sand and clay) on the surface of the seabed – the choice falls on APC.. The drill crew gets to work with assembling the specific bottom hole assembly (BHA), with the APC leading the way. Subsequently, the large numbers of pipes are screwed together within which the drillstring hangs. In this way the whole thing is brought down, water depth 3740m, literally piece by piece (this is called:tripping pipe). That will of course take a while.. Hard work goes on all night… When I go off shift around 0300am I ask if they wake me up when the APC is fired… Exciting.. Too much adrenaline in the Brinkhuis biosystem to be able to sleep .. Around 0600 (Jan 20) there is a call – it will happen! We follow the events on the screens (via RigWatch vs 3.2 yay!) – and.. little… wait.. it takes about 30 minutes to get the APC piston back up.. Some technicians report that several erratic showing spikes and fearing something is wrong… Wait and see.. Nail biting.. Veteran 'Gus' – one of the tool pushers of the first hour (DSDP Leg 1, 1970s) – feels in his water that something is not right .. I believe him. Eventually the piston comes up, at least .. not really, because the colossus appears to have broken off, clean in half.. How is this possible?
There is a lot of speculation .. this can have various causes .. both internally the BHA, as well as that the seabed is not as soft as we thought.. Maybe pebbles on the bottom, exposed by the sea current? until maybe hitting a sunken U-boat (!) .. It is jointly decided to try another APC, to be sure.. Everything is checked – and fired again.. Attempt number two.. Carlota – actually she has to go to sleep – can't handle the tension and stays on.. The journey to the seabed is now monitored by even more eyes.. And again at the supreme moment strange things happen.. All kinds of systems jump to tilt and.. unfortunately peanut butter:same result as with APC-1.. Actually even worse if it turns out that the piston is strongly bent, and can no longer be pulled back into the drillstring.. Eventually so much force is put on the drillstring that the bent part breaks down and remains on the seabed. Try to imagine trying to squeeze a wall with a plastic straw… something like that. Now what?
The seabed will therefore inexplicably be very hard.. Our last offer is the commitment of the RCB – the real heavy work.. That means that the entire ~4km pipe has to go up again, other BHA there up, and then 4km down again… phew.. The 21st and part of the 22nd of January are lost because of this.. Early in the morning on the 22nd I wake up when the first core should already be there.. Don't dare out of my cabin..
I finally enter the core lab and look into the beaming faces of the colleagues on shift:there is core, and unexpectedly:turbidites, with extraordinarily coarse material (gravel) in it.. That's surprise no.1.. So deep, so far away from the continent, we expected to find only fine-grained material.. Sand maybe… but no boulders! Turbidites are sedimentary rocks that form when you place decomposition material bit by bit on a slope, eg at the top of the continental shelf, with all kinds of ice-eroded boulders, worn hinterland etc., and if at a certain moment the pile experiences too little friction and starts to slide. The mixture of coarse and fine material, under pressure, forms a sort of oily whole, with almost no more friction, and tears down the slope like a spear. Such a high-density flow can go very far – and then slowly lose energy, the heavy components settling first, and then the lighter, fine-grained material finally as the turbidity flow (turbidite) settles. But we're hundreds of miles away. off the coast, on the abyssal plain, at 4km depth.. Still so rough.. amazing.
But bad news still.. The following cores don't come up, or partly because there are simply too many coarse boulders of loose stuff 'getting between the cogs' of the drill bit, and the Hole is also very unstable - ie, collapses always in, because pebbles fall down.. In the end we have to give up the fight; all that comes up is junk – or literally, rock junk. Our Texan drillers simply can't get through – too bad but very unfortunately.. Isn't there anything else in another place, also looking for a different sedimentary regime from our predefined, and approved, drillsites.. Our eye falls on WLRIS-07A, where we are closer to Antarctica on the edge of the continental shelf, but we can drill into the edge of a deep sea canyon at a depth of 4.2 km. The coarse, large boulders and gravel would have been transported through the canyon to the abyssal plain, leaving finer stuff at the edges. It is the fine sediment (clay, silt, sand) in which the history of Antarctica is especially written.. Better luck next time..
GOING TO SITE WLRIS-07A:We should be departing for WLRIS-07A in the early morning (~0500?). This site is ~82 nm to the WNW of here. The transit is estimated to take about 9 hours and our ETA is ~1400 on 22 January. Since we already have the stands of BHA assembled in the derrick, tripping the pipe in shouldn't take quite as long and Estimated Time of Spudding (ETS) is 2400, January 22.
January 22 – 28, 2010:the second site, WLRIS-7A
January 22, 2010
LOCATION:End Site U1355 (WLRIS-06A; 63º 50.4704'S, 138º 49.4270'E) Transit to and arrive Site U1356 (WLRIS-07A; 63º 18.6139'S, 135º 59.9397'E)
SCIENCE UPDATE:Once the drill string and seafloor beacon were recovered and the thrusters raised, we departed for Site U1356 (WLRIS-07A) at 06:00. One iceberg was observed on radar during the transit. At 13:45, we arrived at Site U1356, assembled the RCB bottom hole assembly and lowered it to the seafloor in preparation to start coring.
Despite the poor result on our first site, everyone is still in a good mood. The transit to the second site, WLRIS-7A (Wilkes Land Rise Site 7A) was fortunately short, the weather calm, and the pipes are already down again.. After two bent APC's the plan is the same with RCB (the real drilling) to start – despite perhaps less yield and quality. We don't want to get stuck in some gravel pit – as the drillers called the previous borehole.
Again there are technical meetings, about, among other things, the expected geological conditions (this time a flank of an erosive trench, so-called levee from a deep sea fan system). After the result of the previous site (too many coarse-grained pebbles) we now aim at the idea that the coarse material has been transported via the erosive trench to deeper parts of the basin/deep sea, and that if we remove the flanks of such a system drilling, there is a greater chance of 'escaping' fine-grained material (sand, silt and clay). The drill crew has the correct bottom hole assembly (BHA) are still attached, so things go relatively quickly once we are on site. The water depth here is 4007 m; despite being closer to the Antarctic continent, slightly deeper than the previous site. Hard work again all night and the next afternoon, (January 23) when I on shift the first core is already coming up. The tension is good. At the previous site I had organized a quiz (sweepstakes) in the context of “guessing what we would find”, in particular about what the ages (in millions of years) of the seismic reflectors W5-W2 (see prospectus) would be. All this in advance of course, via ship's email. Everyone had responded, but of course no one had counted on us to achieve little there, in that place. Because basically the same questions apply to this site, I've decided not to repeat the quiz, and to use the same guessed answers, in due course, IF we bring out good cores of course. The winner will receive an official IODP coffee mug, signed by the captain and co-chiefs! Anyway … The core emerges…. And..? And..??
It's party time! The cores are fine, and diatom clay, silt and sand suitable for us emerges. Diatoms (diatoms) are a group of eukaryotic mainly planktonic algae, the 'lettuce of the sea' in these neighbourhoods. These algae can occur solitary as well as in colonies, and have a glass skeleton (SiO4 – polymorphic quartz/opal). The microscopic skeletons fossilize well to reasonable, and the relatively rapid evolution of species is used by us to date the mud. In addition, we have experts who look at other microfossils, such as dinoflagellate cysts, radiolariae and also foraminifera. We also find pollen and spores of land plants, and remains of plant tissue. Closer inspection of the latter group reveals that they have been remanaged (redeposited), dating to the Early Paleogene and Cretaceous periods (older than 35 million years), when Antarctica was still a green continent. The later ice broke down those sediments that had formed in Antarctica and plunged them back into the sea. It is a harbinger of the greenhouse period that we hope to find deeper in drilling! The amount of remanufactured material gives us an idea of the ice activity in the past. Together with traces of iceberg activity, also on the basis of so-called dropstones – rocks transported by melting icebergs, and dumped into the deep sea, begin to form the first reconstructions of the ice sheet dynamics.
The drilling goes slow but steady . these days through, and cores come up.. Sometimes the coarse-grained layers (with pebbles) that still occur here and there ensure that the core recovery (the amount of sediment that comes with every 9 m long drill pipe) is sometimes a bit disappointing. In good cases, we score more than 85% recovery, in bad cases only a few percent. Still, material is steadily emerging, which is good to work with. The main purpose of this site is to drill into the layers that represent the greenhouse period from 35-65 million years ago. According to our seismic interpretations, we would have to drill more than 900 m for that. So still a little while. About the greenhouse period:take a look at www.expeditiebroeikaswereld.nl.
The following days are dominated by going deeper and deeper, and more and more back in time. On the 27th of January, layers that formed 20 million years (early Miocene) ago are surfacing. On these kinds of timescales, large-scale plate tectonics begin to play a role. During a previous expedition around Tasmania (ODP 189 – in 2000) we showed that around 35 million years ago Tasmania, and Australia, were still attached to Antarctica. In 35 million years, the strait opened up because the continents 'drifted' apart. In het Mioceen, waarin we ons met de boring nu bevinden, lagen de continenten een stuk dichter bij elkaar, en was de zeestraat nauwer, en minder diep.. Al dit soort effecten en geschiedenis halen we nu beetje bij beetje naar boven. Vet cool However? Kijk op internet maar eens naar filmpjes van de veranderende ligging van de continenten (paleogeografie van de Aarde).
Een ander aspect is het grote succes van de wekelijkse video-reportages die Dan in elkaar sleutelt op ongekende wijze. Eat your heart out PNN! Het derde verslag wordt nu opgenomen, en vooral Penguin TV is een hit. We hebben zojuist weer een aflevering opgenomen, dit keer met de kapitein als hoofdpersoon (zie foto’s). De you tube/oceanleadership site laat iedere dag weer hogere record-hit cijfers zien! Prima!
Vandaag (28 januari) hebben we onze eerste wetenschappelijke brainstorm en overzichts-meeting gehouden (na 600 meter boren). Alle groepen presenteren hun resultaten, en de eerste syntheses worden gemaakt. Duidelijk is te zien dat hoe ouder we komen, hoe minder ijsberg en ijs-activiteit we terug zien. Ondanks de recovery hick-ups komt er een goed beeld naar voren. Overigens hopen we die delen die we hier, op deze site, niet hebben kunnen scoren, later op Site WLRIS-4A op te halen. Alles op z’n tijd. Letterlijk.
Alles verloopt voorspoedig. Terwijl ik dit schrijf wordt de 715 m gehaald, en goede kernen met hoge recovery komen naar boven.. Wellicht het Oligoceen? We shall see .. Terwijl dit zich allemaal afspeelt, realiseren wij co-chiefs ons dat we hier nog wel een dag of 4-5 bezig zijn, en dan weer richting Antarctische shelf moeten. Diego Iceman Mello en Kjell Backvall de Zweedse weerman houden ons iedere 6 (!) uur op de hoogte van de weer- en ijs-situatie voor de komende sites… Gaat het lukken? Het zal er om gaan spannen!
Januari 29 – Februari 2, 2010:De Antarctische Broeikaswereld
29 January 2010
LOCATION:Site U1356 (Proposed Site WLRIS-07A; 63º 18.6139’S, 135º 59.9397’E; Water Depth 4003 mbrf)
SCIENCE UPDATE:RCB Cores U1356A-76R to 83R penetrated from 718.2 to 795.1 mbsf and recovered 31.2 m (41%); average rate of penetration is 7.2 m/hr. Core recovered Oligocene(?) silty claystone, claystone and nannofossil-bearing claystone; deformed bedding, flow structures and clasts in Core 76R are a mass flow deposit. Observed/tracked a ~40 m-high, 110-m long iceberg, but it did not impact operations. Winds up to 8 knots and swells up to 10 feet.
“Wellicht het Oligoceen? We shall see ..” dat vroeg ik me af bij het afsluiten van het laatste weblog… Het Oligoceen blijkt een probleem.. Het materiaal wat nu naar boven komt blijkt lastig te dateren.. Onze diatomeeën-mensen moeten de pijp aan Maarten geven – hun fossielen, zo handig in het Neogeen, blijken nu bijna niet meer aanwezig, waarschijnlijk door oplossing onder de grote druk in het gesteente en/of zijn gepyritiseerd. Organische dinoflagellaten cysten zijn nog wel alom aanwezig.. Dit zijn de cysten, eigenlijk ‘voortplantings-capsules’, van een andere groep eencellig plankton. Dit zijn algen die enkele weken in de waterkolom rondzwemmen, meestal in de lente, en dan via sexuele voortplanting in een niet-zwemmende hypnozygote cyst (denk maar aan een zaadje of eitje) veranderen – en langzaam naar de bodem zinken. Eenmaal daar aangekomen wachten ze op het volgende seizoen om weer uit hun cyst te kruipen, en de cyclus weer voort te zetten. De cyst blijft in het sediment achter, en kan goed fossiliseren. Die cysten vinden we al de gehele boring, maar omdat toen eenmaal het zee-ijs ecosysteem hier gevestigd werd – waarschijnlijk zo’n 34 miljoen jaar geleden al, blijkt nu dat er weinig evolutie binnen deze groep algen plaatsvond. En dat leidt nu weer tot het fenomeen dat wij de hele tijd, miljoenen jaren lang, ongeveer het zelfde soorten-pakket in onze monsters aantreffen! Een aardige bonus van dinoflagellaten is dat er zowel autotrofe (photosynthetiserende, plantaardig) als ook heterotrofe (de eters, dier-achtig) soorten zijn.. Een groep die dus eigenlijk zowel bij het fytoplankton als ook tot het zooplankton behoord.
We weten uit het moderne beeld van de zuidelijke oceaan en haar zeeijs-ecosysteem dat vooral de diatomeeën het als fytoplankton kwantitatief voor het zeggen hebben. Zij zijn het effectiefst met de schaarse bronnen bezig..niet zozeer nutriënten maar vooral licht en competitie kracht/snelheid. Daarom zijn er zoveel diatomeeën, en zo weinig andere fytoplankton groepen. Wel graast er veel zooplankton, de volgende stap in de voedselketen, op die ‘sla van de oceaan’. Daar horen ook die heterotrofe dinoflagellaten bij. Hun resten horen dus van nature bij dit ecosysteem. En diezelfde resten vinden we uitgebreid in onze kernen terug. Het vertelt het verhaal dat inderdaad miljoenen jaren lang hier ongeveer hetzelfde ecosysteem aanwezig was – noem het maar het “hoge nutriënten – zeeijs systeem”. Maar op een of andere manier is dat systeem zo stabiel dat er weinig evolutie heeft plaatsgevonden in dinoflagellaten althans.. weinig soorten.. merkwaardig eigenlijk.. Verder is het circum-Antarctische gebied nauwelijks nog bestudeerd inzake dinoflagellaten, dus dat biedt ons ook al geen houvast. Consequentie is voor ons nu dat we het Oligoceen lastig kunnen dateren. Je vindt steeds dezelfde microfossielen. Plotseling vinden de sedimentologen in de smear slides ineens wat kalkskeletjes in een paar modderlagen.. Onverwacht blijken dit resten van alweer een andere groep fytoplankton, de coccolithoforen. Deze groep hoort eigenlijk thuis in wat warmere wateren en zijn eencellige bolletjes die minuscule kalkwieltjes in hun buitenwand aanleggen (zgn. coccolieten – zie er uit als karrenwielen). Er zijn wat amateurs op coccolithoforen gebied aanwezig, en die menen een of twee typische Oligoceen soorten te herkennen.. Goed nieuws! Het is inderdaad Oligoceen wat er nu naar boven komt! Er worden foto’s gemaakt en naar een Spaanse expert op coccolieten-gebied opgestuurd.
Vervolgens komen er meer aanwijzingen voor de aanwezigheid van het Oligoceen – uit onverwachte hoek. Ons paleomagnetische team heeft een grote serie kernmonsters gemeten, en heeft daarin verschillende ‘fossiele’ omkeringen van het aardmagnetische veld vast kunnen stellen. Het aardmagnetisch veld is niet stabiel en heeft onregelmatige ompolingen ondergaan in het verleden. De huidige veldrichting wordt als normal gezien, en omgekeerd heet het reversed. Zwarte en witte blokken dus eigenlijk. De metingen worden vervolgens zorgvuldig gecheckt en nagemeten – en daarna langs de wereldwijde, op andere plekken, vastgestelde standaard gelegd. Onder de aanname dat de sedimentatie-snelheid niet al te veel gevarieerd heeft in onze kernen van dit tijdvak, kunnen zij de gevonden patronen met die van de standaard vergelijken – en eureka! Bijna alle zogenaamde ‘chrons’ (de vaste omkerings-patronen) van het Oligoceen kunnen worden herkend! Fantastic! Alles zal naderhand nog wel een paar keer gecheckt moeten worden, en we wachten nog op de coccolieten-uitslag, maar het ziet er goed uit.. Dit geeft ons uitzicht op zeer goede dateringsmogelijkheden van onze fossiele modder.. en dat is een randvoorwaarde om uitspraken te kunnen doen over hoe snel klimaatsveranderingen in het verleden hebben plaatsgevonden. De volgende dag komt de coccolieten-uitslag binnen.. Die handvol monsters die we hebben passen precies in de paleomagnetisch vastgestelde serie van de tijd… Very nice !
U weet nog, met deze boring zijn met z’n allen op weg naar de beruchte regionale seismische reflector U3 (zie onze prospectus op www.iodp.org). We zijn de U5, en de U4 al gepasseerd (mid Mioceen en top Oligoceen), en nu dus op zoek naar de U3. Volgens Carlota’s calculaties zou die zich voordoen rond de 850mbsf (meters onder de zeebodem, red.). En, de theorie is dat die reflector – vaak hangen seismische reflectoren samen met klimaatsveranderingen, omdat het gesteente een andere oorsprong en samenstelling heeft – ons daaronder in de broeikaswereld zou moeten brengen.. De Eoceen/Oligoceen grens. De Holy Grail van deze expeditie!. Kernen blijven, nu met steeds hogere recovery, naar boven komen.. de core-catchers, onderin de kernen, worden steeds zo snel mogelijk door de paleo-groep bekeken. De core-catcher (‘kernvanger’) is het laatste deel van de holle buis waarmee de kern genomen wordt, waarvan dan metalen veertjes terug klikken, zodat de kern naar boven wordt opgehesen (door de hole metalen pijpen). Omdat de core-catcher daardoor vaak wat materiaal heeft samengeknepen wordt dat beetje vaak gebruikt voor de on-board-analyses. De kernen zelf kunnen dan nog lang niet open omdat die eerst moeten opwarmen, en gescand en gemeten moeten worden.. duurt vaak zo’n 5 uur..
Dan komt het verlossende woord uit de dinoflagellaten-hoek:Eoceen!! Maar dan weer:“of toch niet?” – het is lastig.. Als de kernen eenmaal gesplitst zijn, en open op de tafel liggen valt te zien dat alle lagen een beetje slingeren en door elkaar liggen.. Slumping .. Afgegleden lagen.. alles een beetje door elkaar.. Zo ook de fossielen:Eocene, dan weer Oligocene trekjes..
Mijn promovendus Peter Bijl rapporteert:iets dieper in de kern blijft Eoceen het Eoceen.. in situ. Geen ‘mix’ van ouderdommen meer. Maar.. de dinoflagellaten cysten (dinocysten) vertellen dat het niet het jongste Eoceen is (wat we hadden verwacht) maar veel ouder.. Vroeg midden Eoceen.. Ff schrikken!! 48-50 miljoen jaar oud! Een IODP record.. Nog nooit is er gesteente van deze hoge ouderdom in de Antarctische marge aangeboord… Maar het verhaal is nog niet afgelopen.. we zitten pas rond de 870 mbsf.. we gaan in ieder geval nog door tot 1000mbsf! Aangezien dinocysten ook mijn expertise zijn draaien Peter, Duitse collega Joerg Pross, en ikzelf de monsters door het lab, en onder de microscoop… Aan slapen even niet denken! Veel te spannend.. Hoe oud zullen we komen? We zitten bijna op de vooraf door het IODP safety panel goedgekeurde diepte-limiet van boren!
Tot onze grote verbazing en enthousiasme komen kernen van rond de 950 mbsf boven met dinocysten die het vroeg Eoceen aangeven! Dit is de tijd van de echte superbroeikaswereld, de tijd van hetzelfde Hothouse die we in 2004 ook op de Noordpool hebben aangeboord! Toen groeiden er palmen rondom de Noordpoolzee! Wellicht ook op de Zuidpool? Nooit verwacht, toch gekregen? Ongelooflijk te zien hoe subtropisch plankton hier ooit heeft rondgezwommen! Dit zullen weer spannende verhalen worden! Onze post-expeditie palynologische en organisch geochemische analyses zullen de details boven water halen.. rest assured !
In deze dagen is het hele schip is in rep en roer.. Kernen vliegen heen en weer, metingen, scans, paleo, magnetisme, dichtheid, sedi – ongelooflijk de fabriek hier mee te mogen maken. Een vloer beneden ons wordt alles nog eens dunnetjes overgedaan in de chemische laboratoria, door de collega’s daar… En:het gevecht met de allesomvattende moeder-database is begonnen – en de eerste scheldpartijen (op de database!) zijn een feit. Stapje voor stapje komen alle beschrijvingen, metingen, vondsten bij elkaar in deze kolossale database.. Veel werk, veel correcties, veel dirigeren van onze kant.. Pffff! Een paar dagen later is onze eerste serieuze science meeting over deze site WLRIS-07A, die nu U1356 heet, een feit.. De eerste schetsen van de greenhouse-icehouse transition, en zijn fluctuaties komen op de tafel.. Smullen! Hier doen we het voor!
Terwijl iedereen druk is zitten de loggers er wat sipjes bij. De loggers zijn altijd pas als laatste aan de beurt – als de Hole geboord is, en de pijp weer is opgetrokken.. Dan komen de dure apparaten aan de beurt die het boorgat ingaan om de boel in situ te scannen… dichtheid, porositeit, geleidbaarheid, etc. Zeer belangrijk in dit geval, omdat de kern recovery niet erg hoog is (uiteindelijk 35%). Met het loggen pakken we alle niet naar boven gekomen delen mee.. We bespreken hoe dit zal verlopen, hoe lang het zal duren, welke toolstring, enz. Maar dan komt Ron Grout, de superintendant, en Captain Terry binnen in ons kantoor… Het spel is uit.. Slecht weer is er al, en er komt nog meer slecht aan.. Geen logging, maar wegwezen hier… De loggers kijken sip. Het relatief goede nieuws is dat de ijsbergsituatie ons – als de storm voorbij is – toelaat om dicht naar de Antarctische kust te varen, naar site Adel-01B. Alweer een spannend avontuur voor de boeg!
2 February 2010
LOCATION:Departed Site U1356 (WLRIS-07A; 63º 18.6139’S, 135º 59.9397’E; Water Depth 4003 mbrf); In transit to Site U1357 (ADEL-01B; 66° 24.80’S, 140° 25.50’E; Water Depth 1010 m)
SCIENCE UPDATE:Scientists finished processing RCB cores from Hole U1356A and are working on data analysis and site reports. Departed for ADEL-01B at 0615 hr. Our plan at ADEL-01B is to APC core multiple holes to 200 mbsf. The sediments are expected to provide annual resolution over the last 10,000 yrs. During the transit, we adjusted speed as we began to encounter floating ice. Winds are 20 knots, swell 8 feet, and temperature 1°C.
Februari 3-7, 2010:Stinkende Holocene diatomeeën brei, icebergs en stormy seas
3 February 2010
LOCATION:Site U1357 (ADEL-01B; 66° 24.8’S, 140° 25.5’E; Water Depth 1025.9 mbrf)
SCIENCE UPDATE:We arrived at Site U1357 at 0800 hr and monitored icebergs in area before settling on site. We were greeted by very clear skies with incredible view of the Wilkes Land coast of Antarctica. We can see large grounded icebergs along coast, and, far inland with expansive views of the ice cap rising into the distance. Two humpback whales approached the ship and passed underneath the ship just as we were taking the first core. APC Cores U1357A-1H to -17H were recovered in under 9 hours (1450 to 2335 hr). They penetrated from 0 to 159.6 mbsf and recovered 154.4 m (97%). Upon retrieval, cores have been expanding some and extruded material is being used for micropaleontology analyses. Whole-round core sections are being put through the track systems and first few sections are being split.
Terwijl we met z’n allen hard werken aan de rapportage en de geweldige vondsten van de vorige site, en terwijl de storm en de sneeuwbuien buiten voortrazen, gaan we de nacht van 3 februari in… Ik hoop, eenmaal van shift af, rond 02:00 ‘s ochtends eindelijk weer eens lekker bij te kunnen slapen, met een goed gevoel van succes.. Helaas pindakaas alweer.. rondom 06:00 uur wordt ik wakker door bonkend geluid van metaal op metaal, en fel zonlicht wat zich langs de gordijnopeningen in mijn hut meent te moeten wurmen.. Het metaal op metaal blijkt het geluid van collega’s die door de zware metalen deuren naar buiten (en daarna weer naar binnen) willen (BOING!), de zon opzoekend.. Ik neem half in slaap ook maar es een kijkje en… een fantastisch tafereel is mijn beloning… Kraakheldere Antarctische ochtendlucht, lekker zonnetje erop, en uitzicht over mega-ijsbergen en.. het Antarctische continent! YEAH! Overweldigend is het uitzicht over de Wilkes Land ijskap, die zich, gradueel hoger wordend, tot bijna 4 km hoogte laat zien.. Enorme gletsjers storten zich in zee, met ijswanden van 200 en 300 m hoog. Overal echt enorme ijsbergen rond ons heen.. Albatrossen, stormvogels, en walvissen completeren het Antarctische plaatje.. We genieten ervan. We zijn aangekomen op Site ADEL-01B, de plek waar we het dichtst bij de Antarctische kust komen, en hier ongelooflijk dikke afzettingen van de laatste 10,000 jaar (Holoceen, de jongste geschiedenis na de laatste ijstijd) gaan ophalen.. 200 m dik, dus 20 cm/10 jaar! Ongekend!
Hier liggen de dooie diatomeeën en andere lijkjes dermate dik opgestapeld dat het geheel jaar-ringen vertoont.. Iedere lente, zomer en winter z’n eigen dunne, of dikkere laagje.. Het spul zou nauwelijks gecompacteerd (platgeperst door de druk van overliggend sediment, red.) moeten zijn (weet men van vorige expedities, die enkele meters mee hebben kunnen nemen), en dus een ongekende blik gunnen in het jongste verleden. Tijdens de laatste ijstijd (18,000-12,000 jaar geleden) strekte de Wilkes Land ijsmassa zich uit tot ver over het Antarctische continentale plat hier (ice-shelf ), en ploegde een depressie in de ondergrond. Toen het ijs afsmolt, en zich terug trok, werd die kuil opgevuld met diatomeeën brei.. Dwz., voornamelijk diatomeeën lijkjes, maar ook waarschijnlijk allerlei resten van andere planktongroepen en zelfs grotere zaken.. we shall see !
Geen kwestie over hoe dit spul naar boven te halen! APC-en die hap! Dit moet zacht, klef materiaal zijn! De waterdiepte is hier (in de kuil van enkele 10 tallen km’s omtrek) zo’n 1000 m (op de shelf!), en rondom de kuil maar zo’n 200 m. Kan je nagaan! Al snel komen de eerste kernen naar boven.. Eerst kernen met waterige bagger, en dan kernen met een vreemd soort sponsachtige brei.. een soort van diepvries-spinazie.. Maar ook gelijk de eerste problemen.. Onder ons, in het sediment, heerst er grote druk die alles redelijk stabiel en op z’n plek houdt.. Maar op hun tocht naar boven decompresseren (zetten…uit, red.) de kernen, en de methaan- en zwavel (H2 S) gassen (stinkbommetje!) zoeken een weg naar buiten. Resultaat:megalomane kernexpansie, enorme stank, en exploderende core-liners ! Lekker dat Holoceen! Zodra de kernen uit de piston komen, en ondanks het feit dat ze direct, eenmaal op de catwalk doorboort en doorgezaagd worden om de gassen te laten ontsnappen, klapt de ene na de andere uit elkaar. Als klapsigaren inderdaad!
De catwalk verandert in een stinkend modderbad.. De arme techs die de kernen moeten doorboren en doorsnijden worden getroffen door gebarsten plastic core liner fragmenten en zwart-groene stinkende modder.. Poor sods!. Verderop in het lab worden de kernen gesplitst (ja, na hun opwarmingsperiode, dus nog meer gas!) en is de stank niet te harden. Alle airco en andere ventilatie opties gaan open, en de techs leren nog sneller, en rondom de liners te boren… Uiteindelijk komt alles redelijk op z’n pootjes terecht.. Wel ontstaat er een zekere chaos door dit gedoe, ook al omdat de kernen razend snel boven komen, de een na de ander.. Nadat de glaciale ondergrond (diamictite ) behaald is rond de 196 mbsf, wordt het schip een tiental meters verplaatst, en gaat de tweede hole beginnen. De gedachte is dat aangezien je met één boorgat altijd wat materiaal verliest, je een tweede, en een derde nodig hebt om die later naast elkaar te kunnen leggen om een echt complete sequentie te verkrijgen. Dat geldt ook voor onze diepe holes, maar helaas hebben we te weinig expeditietijd om zo’n 1000 m lange hole te dupliceren. Bij deze zachte en ondiepe (200 m) holes kan dat wel, en snel.
Toch komt er om de paar uur weer een spaak in het wiel in de vorm van een iets te enthousiaste ijsberg, die koers richting schip meent te moeten zetten.. De brugbemanning en kapitein maken overuren om alle ijsbergen in kaart te brengen, en voortdurend hun koers in de gaten te houden. Aangezien de radar bezaait is met enorme ijsbergen, zijn ze een beetje zenuwachtig.. Maar deze, en de volgende dag blijven we genieten, ondanks de stank, van het prachtige uitzicht, het goede weer en de merkwaardige kernen.
In de kernen vinden we allerlei redelijk bizarre zaken. Naast duizelingwekkende aantallen diatomeeën, en veel dinocysten etc., ook copepoden-eieren, kwallen-larven, wormkaken, tintiniden en zelfs complete visresten. Ook worden flarden zeehond, en zelfs walvisresten genoemd.. Djeez!. Dit alles bij elkaar wordt straks het meest complete geschiedenisboek van het jongste Antarctische verleden. Prachtig.
In de nacht van 5 februari, terwijl we de derde hole aan het APC-en zijn – ongeveer halverwege, slaat het weer om, razend, razend snel. In no time is er sprake van heftige wind, sterke deining en sneeuwbuien. Met name de laatste werken de bemanning op de zenuwen. Ze kunnen de kleine ijsbergjes (tot vrachtauto-grootte) alleen visueel waarnemen – de radar pikt die niet op.. En met een 300 m lange metalen slurf aan het schip kan de kapitein niet even snel manoeuvreren.. Het is gedaan, de zwarte stinkende handdoek gaat in de ring. We moeten weg hier voor de veiligheid van het schip. De derde hole kan niet worden afgemaakt, en het loggen gaat alweer niet door.. Arme loggers alweer. Op het zelfde moment verstuurd Kjell de weerman het nieuwste weerbericht:luister en huiver..
Weather forecast for the JOIDES Resolution valid for five days. Updated Friday 5 Feb 19:20 for site 01B 66.25S/140.26E
Inferencebq. The low is this evening centered NE of us near 63S/144E with central pressure down to 958hPa. This is deeper than previous forecasted 964hPa giving us SE winds around 50kt and snow, at times heavy.The next low is now developing well W of Southwest Australia. It is forecasted to move SSE while deepening, centered Sunday evening off Wilkes Land near 60S/126E and then slowing down while further deepening.
Gedwongen door de weersomstandigheden laten we de Adelie-Site achter ons, en gaan op weg, tussen de ijsbergen door laverend, naar sites WLSHE-9 en 8, op de rand van de shelf.. met beginnende storm, maar gelukkig ook met een door Yeoman Jamie georganiseerde Pyama Party! (met veel cola en goede en niet zo goede muziek!). Eenmaal bij WLSHE-9 aangekomen (uren later), blijken er ook daar teveel ijsbergen aanwezig.. Dit ondanks het zorgvuldig analyseren van de satelliet-ijsbeelden.. Vele ijsbergen blijken toch niet zichtbaar, zelfs op de foto’s zonder wolken.. Je moet echt ter plekke zijn om de situatie te kunnen beoordelen.. Dan maar op naar de volgende site, de vlakbij liggende WLSHE-8.. Maarrr.. idem verhaal.. en de storm komt tot ontwikkeling. Er komt bericht van het Franse bevoorradingsschip, l’Astrolabe .. Zij zijn nu in de buurt van waar wij waren (Adelie-kust) en rapporteren a rough night te hebben gehad. Een understatement uit de mond van geharde Antarctische zeelui; ze zijn goed door elkaar geschud! Onze kapitein Terry wil weg hier.. Storm op komst, te veel ijsbergen, en te ondiep hier (dwz te hoge golven als het eenmaal echt gaat stormen). Op 7 februari kiezen we eieren voor onze centjes en gaan voorlopig richting de ook niet veraf gelegen Site WLRIS-4A, in dieper water (4 km). Dit ook om de storm-tracks uit te zitten, en tussen de stormen door nog een kerntje meet te pikken. Hopelijk over 2-3 dagen terug naar de shelf.. Terwijl ik dit zit te tikken gaat de boot steeds heftiger op en neer.. En dit is een grote boot!
Februari 7-14, 2010:Storm-Kern-IJsberg, Storm-Kern-IJsberg
7 February 2010
LOCATION:Site U1358 (WLRSHE-08A; 66º 05.4239’S, 143º 18.7707’E; Water Depth 510.3 mbrf), and in transit to Site U1359 (WLRIS-04A; 64°54.2375′S, 143°57.6805′E; Water Depth 3086 m)
SCIENCE UPDATE:We began RCB Coring in Hole U1358A on the Antarctic continental shelf. Core U1358A-1R penetrated from 0 to 2 mbsf and recovered 1.10 m of clast-rich sandy diamict. The hole had to be abandoned due to an approaching iceberg. We then started RCB coring in Hole U1358B. Cores U1358B-1R to -4R penetrated from 0 to 35.6 mbsf and recovered 8.0 m (22%) of clast-rich muddy diamict and sandy diamictite. Clasts include basalt, granite, gneiss, quartzite, gabbro. We retrieved the drill string and headed out to deeper water to avoid riding out a storm among the ice and in shallow water. Arrived at Site U1359 (WLRIS-04A) at midnight.
Het bovenstaande bericht is een beetje het thema van deze week.. Vluchtend voor de stormen (met hun sneeuw en slecht zicht), gekoppeld aan nerveusheid voor ijsbergen, en toch boren en kernen naar boven halen… Trouwe weblog en facebook etc.-volgers zoals jullie zijn dit soort afwisselingen nu ook al een beetje gewend.. wij hier aan boord helemaal.. We zijn overgeleverd aan de elementen.. Aan de pluskant hebben we een erg goede meteoroloog (Kjell Backvall – Zweed), en een goede ijspiloot (Diego Mello – USA) aan boord… Zodoende ontkomen we aan de zwaarste klappen. Aan de minkant wordt ons gunstige Antarctische weather window (de zomer) steeds krapper… De herfst heeft hier zo ongeveer al ingezet.. Zo lijkt het althans een beetje.. Onze zoektocht op de shelf heeft daardoor – behalve de Holocene stinky muds – nog niet veel opgeleverd. Op de vlucht voor weer een zware storm zijn we nu weer in dieper water, bij Site WLRIS-4A aangekomen. Hier, op zo’n 3,5 km waterdiepte is het jongste Neogeen (zeg de laatste 15 miljoen jaar) op te halen. De storm trekt over, maar blijft op de shelf hangen… en kan waar wij zijn, aan de rand van het diepe water, het boren weer beginnen.. zelfs met enig zwaar weer. We voelen dat we weer es wat geluk nodig hebben en gooien er een APC-trip tegenaan.. En waarempel – mooie Neogene klei successies komen ongeschonden naar boven.. Zelfs dikker en mooier dan ooit in duizenden mijlen rondom ons aangeboord.. Weer een record! Het JOIDES Resolution ‘kern-verwerkings-fabriek-en-laboratorium’ is weer open for business ! De komende dagen is het een groot modder- en klei festijn aan boord.. Er worden A, B en C en zelfs D holes aangeboord.. Donkerblauwe zeekleien met daarin opgenomen de uitwerpselen van ijsbergen die in een grijs verleden over deze plek al smeltend hun afval – afslijpsel van Antarctica – lieten vallen. Diamictite-sediment is het gevolg.. soms met microscopisch fijn zand, soms grote brokken graniet, en dergelijke, zgn. dropstones. De concentraties van dit soort zaken geven ons straks de geschiedenis van het ijs op Antarctica.. De uren en dagen gaan voorbij, in afwachting op een goed weather window om weer terug naar de shelf te kunnen gaan. Ondertussen hebben we wel fantastisch mooie complete records van de jongste min-of-meer warme klimaatfase, het midden Plioceen te pakken. Ongeëvenaard rondom Antarctica! Carlota en ik buigen ons over alle eerste versies van de rapportages van alle groepen – editen editen, en nog eens editen.. Maar mooie wetenschappelijke verhalen worden het!
Ook geeft de succesvolle APC boring/kernsuccessie opties om eindelijk ook aandacht te kunnen geven aan een paar van onze collega’s die wat meer exotische specialismen hebben. Zo kan Saiko Sugasaki haar monsters nemen – zij is specialiste op het gebied van de Optically Stimulated Luminescence (OSL). Een manier van ouderdomsbepaling die berust op de veranderende eigenschappen van mineralen onder invloed van licht. Door bestraling met een bepaalde golflengte en hoeveelheid, en te meten welke golflengte weer wordt teruggegeven, en hoeveel, kan de mate van absorptie worden gemeten, die weer in verband staat met de tijdsduur dat het mineraal aan zonlicht blootgesteld was/is. De methode werkt maximaal tot 1,5 miljoen jaar terug in de tijd (tip:zoek het hoe en waarom ff op – moest ik ook doen). Een en ander brengt wel met zich mee dat de monsters in het donker moeten worden genomen.. en dat de monsters dus ‘hele’ kern rondes moeten zijn (ongesplitst), en vrij fors, anders komt er ook licht bij. En dat kerndeel is dan dus niet beschikbaar voor andere metingen. Vandaar dat dit alleen kan gebeuren als er voldoende ‘copies’ van kernen zijn.
Ongeveer hetzelfde geldt voor onze andere ‘exoot’ – Stephanie Carr, microbiologe van beroep. De microbiologie houdt zich bezig met minuscule levensvormen in het rijk der bacteriën en archaea – eencellige ‘primitieve’ prokaryoten. De laatste jaren is duidelijk geworden dat sedimenten tot op honderden, soms duizenden meter onder het zeebodemoppervlak vele van deze microben bevatten, die geheel zonder zonlicht complete ecosystemen hebben opgebouwd, en die ook gesteenteveranderend kunnen zijn. Onze aangeboorde oude zeeklei bevat dus miljarden levende beestjes die van alles aan het doen zijn, zoals bv. organisch restmateriaal (zeg oude algen en plantenresten bijvoorbeeld) in methaan om te zetten. De studie naar deze zonlichtloze ecosystemen van extremophyles is een trendy wetenschappelijke business geworden. Ook voor Stephy geldt dat ze de bovenste kernen eigenlijk in hun geheel, en vers, naar huis wil nemen. Omdat we op deze site zoveel kopieën hebben, kan dat nu gebeuren (ze had ook al een deel van de Stinkende Diatomeeën kernen gemonsterd). Dikke plakken duur aangeboorde kern verdwijnen in plastic zakken, en worden in de diepvries gezet voor DNA onderzoek. Ook worden poriewater metingen gedaan, om later precies de hoeveelheden N, NO3 , NH4 etc. te weten te komen. Duty now for the future! Knowledge is everything!
Met dit in het achterhoofd doen we een live uitzending met Nederland. Een klas op een basisschool in Houten zit klaar met vragen voor ons. Het NOS jeugdjournaal is ook aanwezig, en maken er een prachtig en leerzaam item van. Sandra Passchier, Peter en ik zitten klaar om de brandende vragen van de leerlingen te beantwoorden. Very nice. Promovendus Sander Houben geeft ter plekke ook uitleg, en laat zien hoe het boren in de oceaanbodem in z’n werk gaat aan de hand van appelboren in laagjeskoek! Leerzaam en lekker! Iedereen vindt het prachtig. Nicoline en Robert van de UU die dit geregeld hebben:zeer bedankt! Ook scoren we hit na hit op Youtube met de wekelijkse video’s. Penguin TV is een superhit! De aflevering van de aanstaande week (episode V) wordt weer geweldig!
Eindelijk komt er bericht dat het weer op de shelf zodanig is opgeklaard dat Kapitein Terry het aandurft om weer naar onze top priority site WLSHE-9A te gaan.. Dicht bij de Antarctische kust…
13 February 2010
LOCATION:Site U1360 (WLRIS-09B; 64° 22.0384′S, 142° 44.7083′E; Water Depth 506 m)
SCIENCE UPDATE:Started RCB coring in Hole U1360 (WLSHE-09B). Cores U1360A-1R to 7 R penetrated to 70.8 mbsf and recovered total of 7.04 m; recovery varied from 0 to 30% (average 10%). Clast-rich sandy diamict; claystone and sandy mudstone with dispersed clasts (clasts include mudstone, basalt, gneiss). Section extends into early Oligocene but short of our primary objective. We started to prepare a free-fall funnel so that we could attempt to return to the same hole after the next severe storm. Unfortunately, the hole had to be abandoned due to an approaching iceberg before it could be deployed. We plan to return to this site, but are moving to deeper water to avoid riding out next intense low pressure system among the ice and in shallow water. This system is predicted to arrive tomorrow night with gust up to 60 knots and poor visibility due to snow flurries.
Alweer die ijsbergen dus! Majestueus groot, maar ook lastig.. En er komt weer eens een storm aan. Dit keer zo zwaar dat Terry weer rechtsomkeert maakt, en ons terug brengt naar diepere wateren. Terwijl ik ‘s ochtends vroeg ben opgestaan om de eerste medaille van Sven-the-man te zien (met horten en stoten, via Amerikaanse strijdkrachten TV en satelliet) zijn we onderweg de storm te ontvluchten.. Terwijl ik deze regels zit te typen, trapt Terry op de rem, en geeft het commando Lower the thrusters .. Hier, echt in the middle of nowhere, gaan we de storm uitzitten.. Vanavond maar een filmpje.. Life of Brian van Monty Python wordt het.. Ik ken hem al uit m’n hoofd maar het blijft lachen. Dinsdag zou het weer weer OK zijn..
Februari 15-22, 2010:De Muur van IJs – back to square one ..
Het zal wel een vroege herfst zijn of zo, maar het weer zit in ieder geval even niet mee.. Kapitein Terry is uitgeweken naar het diepe water om de zware storm uit te zitten. Dobberend op de relatief ondiepe shelf (~400 m) is niet echt comfortabel aangezien daar de golven buitengewoon groot en hoog kunnen worden.. Hier, ‘in het diepe’, zo rond de 4000 m, is de golfwerking in ieder geval iets minder.. Bovendien zijn hier veel minder ijsbergen, dus veel minder gevaarlijk… “Dinsdag zou het beter moeten zijn” verteld Kjell de weerman.. zoals ik al eerder meldde.. en hij blijft volhouden.. De hele zondag, de maandag, en een deel van dinsdagochtend gaat het echt geweldig te keer (zie foto’s). Aangezien iedereen en alles er op voorbereid was, vallen er niet al teveel zaken om… Rapporten schrijven maar… Ook lastig trouwens als je tafel heen en weer gaat.. Dan is het eindelijk dinsdagochtend…
16 February 2010
LOCATION:Waiting on weather; In transit to Site U1360
SCIENCE UPDATE:After severe weather conditions abated (Winds up to 60 knots, seas/swells up to 40 feet, air temperature of -4°C), we began our transit back to Site U1360 at 1000 hr. Transit speed and course being adjusted to ensure we don’t overtake the storm south of us and to time arrival at ice pack edge at first light tomorrow. Held initial science meeting to discuss initial results from Site U1359. Winds up to 20 knots, seas/swells up to 12 feet, air temperature of -1°C.
Het weer verbetert inderdaad.. en het zonnetje gaat er zelfs strak bij schijnen. Wij zijn opnieuw op weg terug naar de shelfsites, cruciaal voor ons wetenschappelijke programma. Eén van de doelstellingen was immers de seismische lijnen te dateren, op meerdere plekken, om de synchroniciteit van de reflectoren te kunnen vaststellen.., die daarmee genetisch aan elkaar gerelateerd kunnen worden (dezelfde origine hebben). Lijnen in de ondergrond vervolgen van het diepe deel naar het ondiepe deel toe zal ik maar zeggen. Hier, op de Antarctische shelf zou dezelfde reflector U3 die in onze diepe site (WLRIS-7A) op zo’n 900 mbsf zat, al op zo’n 150 mbsf zitten.. En U weet nog, U3 is de overgang van broeikaswereld naar ijskast, zo’n 34 miljoen jaar geleden.. de Holy Grail van deze expeditie. Opnieuw dus een weg vinden naar Site WLSHE-9A (nu U1360 geheten), waar we een paar dagen geleden zijn weggejaagd door ijsbergen en de storm. Met de boring zaten we toen op 70 mbsf, dus we ‘hoeven’ nog maar een klein stukkie.. En die sedimenten zijn inmiddels gedateerd als vroeg Oligoceen – spot on dus! Nu nog even dat laatste stukkie boren…
Maar ja.. Hoe daar te komen? Hoe zit het met de ijsbergen? De satellietfoto’s worden van alle kanten bekeken en omgedraaid.. Uitgebreide vergaderingen.. Mooi die foto’s, maar ze zijn van voor de storm.. Hoe zal het er nu uitzien? Kapitein Terry probeert de kortste route… Pal zuid.. En niet te snel, anders halen we de storm in.. Helaas Pindakaas .. al snel stoten we op een muur van ijsbergen.. Met pinguins, dat wel! Leuk., maar wat nu? Naar het oosten is het nog slechter.. Het bericht bereikt ons, incl. NOAA en EuroSat foto’s dat de Mertz Gletsjer tong vannacht is afgebroken (ongeveer een ijsblok ter grootte van half Nederland), en ook – gelukkig langzaam – onze kant uit aan het drijven is.. Hoezo geen global warming_? Dan dus maar westwaarts.. Langs de “Muur van IJs” zoals deze rand van de Shelf inmiddels gedoopt is (_The Wall of Ice ).
Er is geen doorkomen aan.. Simpelweg te veel ijsbergen… En iedere keer als we opening denken te zien (radar), verschijnen al snel weer nieuwe blokkendozen aan de horizon.. Iedere keer als we proberen na een stuk naar het westen te varen, weer scherp zuidwaarts te gaan, komen we tegen ‘de muur’ aan.. (ziet foto’s schip track). Het mooie weer maakt de trip wel aangenaam.. Dat wel.. en veel pinguins, albatrossen, walvissen, stormvogels, ff genieten.. En rapporten schrijven over de afgelopen boringen; tuurlijk tuurlijk.. Werk is er altijd, volop.. Alle teams leveren die stukje bij beetje in, en Carlota, Adam en ik redigeren ze.. Lekker. Niet zo fijn nieuws is dat Peter’s/ons Nature manuscript (herinnert U zich deze nog?) terug komt van de peer-reviewers met zodanige kritiek dat het voorlopig wordt afgewezen.. Bummer that! En natuurlijk zijn wij met z’n allen, incl. de NIOZ collegae, het volledig oneens met de reviewers.. We menen zelfs te weten wie de ‘anonieme reviewers’ waren.. De eikels! Uithuilen en opnieuw proberen. Wellicht een brief schrijven? Het thuisfront vindt van niet – wij van wel. Anyways, inmiddels zijn we geheel naar het westen gevaren, zelfs langs de Franse basis hier aan de kust, die het enige lampje langs de gehele enorme kust alhier is in de korte nachten.. Merkwaardig. Er zijn nu zelfs geheel windstille perioden… Prima boorweer, maar we komen niet door de Muur heen..
Uiteindelijk komen we helemaal aan de westelijke rand van de Adelie-kust door een opening naar ‘binnen’, en proberen dan weer oostwaarts varend, de sites vanaf deze kant te benaderen… Terry heeft wel lef, want feitelijk zijn we nu door ijs omringt. Misschien denkt U “wat een gezeur over die paar ijsbergjes..” Maar dit zijn geen kinderachtige hoeveelheden ijs.. (foto’s). Blokken zijn vaak minstens 500 bij 500 m breed en lang, en zo’n 100 m hoog.. En wat we zien is slechts een klein deel.. Het grootste deel zit onder water.. Geen enkel schip, of zelfs een vloot, kan hier tegenop.. Het is niet anders…
Uiteindelijk zijn we weer aan de oostrand aangekomen, echt vlakbij onze geliefde boorplek.. Nog 10 zeemijl.. Nog 8.. en dan… De Muur ! AAARGH!! De ijsbergvloot heeft gemeend hier naar het zuiden te buigen, precies in de sector waar wij doorheen hadden willen glippen.. Tssss.. So close, yet so far … Wat te doen? Wachten? Terug? Terug betekent het hele traject terug… bijna 2 dagen varen.. Buiten is het schitterend weer.. en windstil… Dat betekent ook weer dat de ijsbergen nou niet echt weg worden geblazen any day soon .. Waarom boor je dan gewoon niet ergens anders zult U zich misschien afvragen.. Punt is dat al onze sites vooraf door een serie panels moet worden goedgekeurd, en ook nog eens dat ze op een snijpunt van seismische lijnen moeten liggen.. En van dit protocol mag onder geen beding afgeweken worden.. En onze klok tikt door.. Rond 3 maart moeten we echt op weg naar Hobart/huis.
We nemen het zure besluit om dan toch maar weer op onze schreden terug te keren richting ons uitgangspunt.. Back to square one .. Er zit weinig anders op. Als we dan eenmaal weer terug zijn, kunnen we checken of we dan, tegen die tijd, er langs die noordkant dan langs zouden kunnen. Om een lang verhaal kort te houden (doe ik dat eigenlijk wel?) lukt dat plan vervolgens ook al niet.. Shelf sites 8, 10 en 12 liggen allemaal vol met ijs, achter de Muur_… We moeten echt door het stof, en echt, echt, terug naar plein 1… (_Square One ). Of saaitje-vier (of nu U1359 geheten) in dit geval. Balen.. Maar goed.. Het tweede deel op Site WLRIS-4A is ook belangrijk. En, we hebben al gezien dat daar, van de shelf af, in het diepe deel, nauwelijks ijsbergen komen, en er kan, ook gezien het goede weer nu, in ieder geval geboord worden. De APC’s zijn al gedaan, tot zo’n 200 mbsf.. Nu, deel 2, moeten we nog het wat diepere deel met de RCB te pakken nemen.. Dikke successies boven Mioceen, die ons detailrecords van de afsmeltende en weer aangroeiende Antarctische ijskap gaan geven…
19 February 2010
LOCATION:Arrived Site U1359 (64º 54.26’S, 143º 57.56’E; 3012 mbsl)
SCIENCE UPDATE:We continued around to the northern edge of the ice tongue to re-occupy Site U1358 (WLSHE-08A). The path to Site U1358 was blocked by ice so we tried to get to alternate shelf site, WLSHE-12A, to the north of Site U1358. We could only get within ~3 nmi of that site because of heavy ice. Present ice conditions prevent occupation of our shelf sites, so we are moving back to Site U1359 (WLRIS-04A) on the rise to complete the RCB portion of the coring program.
Kostbare dagen zijn verloren gegaan.. maar wie niet waagt wie niet wint.. Balkenende en zijn vazallen dachten er kennelijk ook zo over, hebben gegokt, en verloren, zo blijkt het als ik Teletekst onder ogen krijg… Naast de medaille van Tuitert het frappante nieuws dat het Nederlandse Kabinet gevallen is over de kwestie mogelijke verlenging Afghanistan. Tsss.. Chapeau! zou Mart Smeets zeggen. Leg dat maar is uit op een Amerikaans schip, en ook hoe het kan dat een regering zomaar kan vallen. A coalition government?? What the **** is that? Kuch. In geologisch perspectief is het een vlekje in de eeuwigheid.. Ik maak me meer zorgen over de berichtgeving in de NL-pers dat men de zogenaamde ‘fouten in het IPCC rapport’ als aanleiding neemt om een kruistocht tegen die malle wetenschappers te beginnen die maar uit eigenbelang vertellen dat de aarde aan het opwarmen is. Ik heb een collectieve brief van uitleg naar media en regering, opgezet door collega Turkenberg, mede ondertekend. Plotseling is onze vondst van de broeikaswereld Antarctica weer zeer actueel.. Wat er gebeurt als er een hoop CO2 in de lucht zit? Dan wordt het warm! Jaja..
Met goede moed wordt de oceaanbodem weer met de RCB bezocht.. De kernen stromen weer binnen, het werk komt weer op gang… Recovery ook prima… En blijft prima.. Er wordt zelfs gelogged… Loggers kijken een stuk blijer uit hun ogen… Terwijl ik dit schrijf worden hun dure tools uit de kast gehaald…. Wij houden een oog op de klok.. en op het weer… en op de ijsbergen… We hebben precies nog EEN kans om de shelfsite verder te kunnen boren… aanstaand weekend.. Daarna moeten we naar huus…
Februari 23 – Maart 1, 2010:The dash to the shelf – of toch nog een onsje Neogeen?
Aloha beste luisteraars – hier Radio Antarctica. Zoals gezegd en beloofd – terug op WLRIS-4A, en lekker aan het werk geweest met de RCB. Tot op 602 mbsf, op 4 km diep water.. Prachtig mooi Plioceen en Mioceen, tot zo’n tien miljoen jaar geleden.. De komende dagen (februari 23-24) staan in het teken van het loggen van de aangeboorde sedimenten. Dure logging tools worden ingezet om de fysische eigenschappen van het materiaal te meten.. natuurlijke radioactiviteit, porositeit, dichtheid, you name it. De FMS tool maakt zelfs zodanige 3-D beelden van het boorgat dat je een 360° projectie van het gesteente kan maken, vanuit de geboorde holte bekeken. Zelfs de kleinere ijsbergdropstones (grindpad grootte) worden goed in beeld gebracht, en kunnen worden vergeleken met de informatie die we uit de kernen hebben gehaald op dezelfde diepte. Aangezien je nooit al het sediment uit een bepaald boorgat naar boven haalt (er gaat altijd wel een deel verloren vanwege de drillstring, bit en core-catcher, of er valt iets uit, of een dropstone versperde de ingang bv.) – kan je met behulp van de continue logs alle informatie toch terug winnen. Stelt U zich maar een soort van thermometer voor die strak langs het boorgat omhoog wordt gehesen.. En het zijn goede logs!
We hebben de activiteiten van de laatste dagen zodanig op elkaar, en op het weerbericht afgestemd, dat we precies nog één mogelijkheid hebben om met goed weer richting ondiepe shelf te gaan… en dat is vandaag… De satelliet foto’s zien er niet goed uit, maar dat kan echt per halve dag variëren. Vanuit Nederland komen nu ook berichten uit het nieuws dat de Mertz Gletcher is afgebroken.. Ooohh! Duh! Dat wisten wij al een week geleden! Yep, een groot stuk ijs.. en Yep, het komt onze kant uit.. Langzaam gelukkig…
24 February 2010
LOCATION:Hole U1359D (64º 54.26’S, 143º 57.56’E; 3012 mbsl)
SCIENCE UPDATE:After waiting for daylight, we deployed the Vertical Seismic Imager (VSI) to conduct a check shot. This was our third logging tool string run in Hole U1359D. After successful logging in good hole conditions, we decided to end operations at Site U1359 so that we could make one last attempt at the shelf sites. We retrieved the drill string and departed for Site WLSHE-12A at 2245 hrs.
Terwijl het donker is (duurt hier overigens maar een paar uur) vertrekken we richting zuiden.. Het is mistig, en ijsbergen liggen op de loer.. De grote zijn te zien op de radar, maar de kleintjes – die toch link zijn – niet.. Veel extra mankracht op de brug die door de mist proberen te turen.. Ook worden de zoeklichten ingezet.. Door het geringe zicht is de snelheid laag.. zo’n 4-5 knopen.. Als ik wakker wordt gemaakt door het geluid van gebonk op scheepsstaal, zo rond 9:00 ‘s ochtends, zijn we bijna ter plekke.. bijna.. Eenmaal buiten, en op de brug, blijkt dat we midden in een zee-ijs veld terecht zijn gekomen.. Varend door een grote Martini cocktail.. zo ziet het er uit.. De brokken worden steeds groter en dikker, personenauto grootte, en raken de romp steeds vaker en harder… That’s enough! roept Kapitein Terry… en zet de rem er op.. De radar laat steeds meer ijs aan de horizon zien, en ook deze brokken zijn eigenlijk al onverantwoord.. De Joides Resolution is veel, maar geen ijsbreker.. Onze droom van nog een shelfsite aanboren is vervlogen.. Bummer that!
Volgens plan B wordt nu besloten om te draaien en onze laatste dagen te wijden aan het boren van WLRIS-5A. Dit is een site nog iets verder weg van het continent af dan WLRIS-4A, alwaar we ook weer op zo’n 4 km waterdiepte dikke successies Plioceen en Mioceen kunnen aanboren die te correleren zijn aan 4A en 7A. Zodoende ontstaat er een prima, hoge resolutie inshore-offshore beeld van het Neogene verleden en de dynamiek van de ijskap.
25 February 2010
LOCATION:In transit; Arrive at Site U1361 (WLRIS-05A; 66°24.57’S, 143°53.20E, water depth 3470 mbrf)
SCIENCE UPDATE:Today we made a final attempt to reach sites on the Antarctic continental shelf. Based on remote sensing data and our experiences during this expedition, Site WLSHE-12A was the only one we thought there was a chance of reaching. We had to reduce speed due to heavy fog and mist (although flat seas) as we entered the continental shelf. As we approached Site WLSHE-12A, we started encountering pancake ice and small bergy bits; concentration of ice increased the closer we came to the site. The fog gradually lifted, but when we were ~5 nmi from Site WLSHE-12A the ice became too thick to continue. At 0840 hr we turned around and began our transit to an alternate site on the rise (WLRIS-05A). We arrived at Site U1361 (WLRIS-05A) at 1945 hr.
Toch dus nog maar een onsje Neogeen erbij. Alhoewel deze plek (5A), en z’n dikke Neogeen een goede zaak is, vindt iedereen het natuurlijk behoorlijk balen dat onze slagroom op de taart, een shelfsite met meer Paleogeen ‘broeikaswereld’ materiaal, niet gelukt is.. Weinig aan te doen, de weergoden zaten weer eens niet helemaal mee. Maarrr.. achteraf is het eigenlijk een godswonder (zeg ik als ongelovige!) dat we überhaupt iets op de shelf hebben kunnen boren.. Met al die ijsbergdrukte.. Het leek de A1 wel.. En dat we op shelfsite WLSHE-9A het Oligoceen gehaald hebben is eigenlijk al 100% resultaat.. Aldus gaan we met goede moed de laatste klus beginnen.. WLRIS-5A wordt ge-APCed, en ge-XCBed… Totdat het tijd is te loggen, en 2 maart op 0.00 uur te vertrekken naar Hobart. Ik heb contact met de VPRO beagle mensen.. Voor mijn volgende avontuur op zee:varen met de Beagle Perth – Mauritius.. Ik droom er al van.. (zie foto Stad Amsterdam). Ook worden alle persconferenties en lezingen gepland voor na aankomst in Hobart. De Australische minister van wetenschappen zal er als VIP ook bij zijn.. Waar is m’n goede pak?
Nadat de 4000 m water is overbrugd, stromen de kernen weer binnen.. Onze ploeg gaat weer aan het werk.. Rapporten vliegen ons om de oren.. De mensen worden zo langzamerhand wel wat moe… Tjsa.. er zijn nu eenmaal geen vrije dagen… 12 uur op, 12 uur af – dat is het.. Nu al twee maanden lang.. De grappen en grollen van de Brinkhuis-brothers houden de moed er in… Alles gaat prima.. totdat… NEE HE?! Een eenzame ijsberg aan de horizon verschijnt.. die zal toch niet? en jaaa hoor… Met letterlijk zeeën van ruimte heeft meneer bedacht RECHT op ons af te stevenen.. Waanzinnig! De ijsberg wordt scherp in de gaten gehouden, en ik vraag Sam de Toolpusher om alvast toch maar een Free Fall Funnel (FFF) klaar te maken, en naar beneden te laten gaan.. Deze grote stalen ‘trechter’ kunnen we als we het boorgat uit moeten, het gat weer terug vinden, en weer binnen gaan – althans, tot zover de theorie. Het duurt 4 uur om zo’n ding in elkaar te schroeven en neer te laten.. Het boren wordt vast gestopt..
De dolle dwaze ijsberg heeft toch inderdaad besloten precies over onze site heen te willen gaan… We moeten aan de kant.. niets aan te doen.. De drillstring gaat het boorgat uit, maar de FFF zit op de zeebodem.. Nu even aan de kant, en dan weer terug, en het boorgat weer opzoeken.. Enkele uren gaan voorbij.. De ijsberg is inmiddels gepasseerd, en het schip is weer terug in positie, geleid door de GPS systemen, en de sonarboei die we (zoals op iedere site) op de bodem hebben liggen (wordt bij vertrek weer netjes opgevist btw). Voor het echte minutieuze speurwerk op de zeebodem wordt een videocamera langs de drillstring neergelaten, om het gat/de FFF te zoeken, te vinden, en dan handmatig de string weer in het gat te laten zakken.. Pfffff!! (foto’s). Ongelooflijk de professionaliteit van het technische team hier.. Alles is live via de aanboord-TV te volgen, en een gejuich gaat op als de FFF in beeld komt op 4000 m diepte.. Vissen en andere vlekjes verschijnen voortdurend in het beeld, aangetrokken door de lampen.. Dan nog de boorpijp in boorgat plaatsen – en oei oei – het gaat net goed.. Na 4-5 keer proberen valt het zaakje op z’n plaats en we zijn weer back in business!
Complimenten aan de techniek en het gecombineerde IODP USIO en TransOcean team! Gejuich! Keukenbaas Alex maakt verse chocolade taartjes ter viering van dit succes! Feast! Het boorgat is gered, en we gaan loggen.. Daarna nog een tweede Hole openen voor wat APCs – de paleomagnetische resultaten in de eerste Hole zijn zo goed dat we alles perse compleet mee naar huis willen nemen… Dus een tweede Hole vult de gaten van de eerste Hole zoals U allen inmiddels geleerd hebt! Het zit almost in the pocket ! Morgen weer twee videoconnecties met Nederlandse scholen.. Leuk!
Maart 2 – 8, 2010:The end of the line – op naar de hoBARt
Aloha beste luisteraars – daar zijn we weer.. Hello and Goodbye! Hier Radio Antarctica alweer. Of eigenlijk radio-op-weg-naar-huus.. Althans, Hobart, Tasmania, Australia. De twee “videoconferenties” naar Nederlandse scholen liepen redelijk gesmeerd, en de leerlingen waren schijnbaar enthousiast en tevreden.. Alweer goed geregeld Nicoline en Robert aan het thuisfront! Wij sluiten onze laatste set boringen af met nog een paar APCs – voor naar verluidt “de beste paleomagnetische record ooit aangeboord door IODP” Aldus Lisa Tauxe, onze paleomagician.. We pakken onze spullen, halen de drillstring op.. en.. this is it … Op weg naar Hobart… zes dagen varen…
2 March 2010
LOCATION:Site U1361 (WLRIS-05A; 64°24.57’S, 143°53.20E, water depth 3470 mbrf)
SCIENCE UPDATE:Retrieved the FMS-Sonic logging tool string, pulled out of Hole U1361A, offset 50 m to the north, and started coring in Hole U1361B. Cores U1361B-1H and 2H penetrated to 12.1 m and recovered 12.0 m (100%). After Core 2H arrived on deck, we had to stop coring to start preparations for our transit to Hobart. Scientists finalizing reports and discussing postcruise research collaborations and core sampling. Technical staff preparing for lab shutdown and clean-up as well as organizing cores and samples for postcruise shipment.
Dat wil zeggen.. Inpakken? Nog niet! De monsters van deze laatste boring worden de komende dagen nog onderzocht, en rapporten moeten geschreven worden. Vervolgens moeten Carlota en ik de algehele samenvatting samenstellen, figuren, tabellen, etc.. Feest dus!Inmiddels zijn er twee competities gaande, één voor het expeditielogo, en één voor wie het meeste op collega Rob Dunbar lijkt.. Rob is ‘die lange met die baard’, één van de veteranen, met karakteristieke pet en pak, en soms, sigaret.. Voor een in California wonende Amerikaan een gewaagde zaak, dat roken. Anyways, iedereen doet z’n best, en uiteindelijke winnaars aangewezen.. Het winnende logo wordt vervolgens met hulp van iedereen uitgeprint, en op de T-shirts, polo’s etc. geperst (foto’s). Iedere expeditie heeft z’n eigen logo, en een hele collectie hangt alweer in het trappenhuis van de (vernieuwde) Joides Resolution. T-shirts met dit soort prints zijn een zeer zeer hot item natuurlijk! Zeldzaam!! Carlota en ik werken ons een drie slagen in de rondte.. Maf.. iedereen rond om ons heen is klaar met werk, en is aan het inpakken en schoonmaken, maar wij ratelen door…
5 March 2010
LOCATION:In transit to Hobart, Australia
SCIENCE UPDATE:Our transit home continues. As we moved north today, air temperature rose from 6° to 8°C and water temperatures from 5° to 10°C. Assembling parts of Expedition Summary Report. Scientists met to discuss coordination of research plans for the recovered Holocene and Eocene-Oligocene. Continue preparing shipments and cleaning Laboratories
Wat hebben we nu bereikt? Welnu, we hebben de eerste ooit gezette boringen op de Antarctische shelf gezet, en zo dicht op de continental rise.. We hebben als totale verrassing kernen die ‘broeikas Antarctica’ vertegenwoordigen, de warme wereld van 54-50 miljoen jaar geleden.. Met mariene resten, maar ook veel ingespoeld planten materiaal.. Die gaan ons een reconstructie opleveren van de hoge CO2 wereld van toen, aan deze pool van de Aarde.. Vervolgens hebben we omslag naar de ijskast wereld te pakken, het eerste ijs, zo’n 33,3 miljoen jaar geleden, en vervolgens zeer tot zeer zeer compleet materiaal van de geschiedenis van de ijskap, tot heden aan toe.. Alles is nu nog gehuld in een matrix van zeebodem-klei.. Maar in die klei schuilen zand en grindkorreltjes van afgeslepen Antarctisch continentaal materiaal, samen met biotische en chemische resten van leven, die ons gaan vertellen of het warm, of koud was, (en hoe koud!) wel of geen zeeijs, brak of geen brak water, informatie over de ontwikkeling van de separatie van het Australische en Antarctische continent, de ontwikkeling van de zeestromen en circulatie rondom Antarctica, enz. enz. Iedere halve centimeter van de 3200 m kern die we hebben aangeboord in totaal zal drie keer worden omgedraaid, en door tenminste tien verschillende disciplines onderzocht worden… We zijn in contact met Nature .. Zij willen graag over 10 maanden onze eerste verhalen hebben.. We will see_… Wel kicken natuurlijk! (_vet cool mag ook!). Maar dit is voer voor de komende jaren… (En als we het dan uitbrengen is er natuurlijk ergens een foutje gemaakt zodanig dat de klimatologie in een kwaad daglicht wordt gesteld, er vragen in de kamer worden gesteld, en dat koppen gaan rollen! Mark my words! )
Collega Damsté vraagt me of ik op het aanstaande Nederlands Aardwetenschappelijk Congres (NAC) in april een discussie wil aangaan met dissidente collega Van Geel uit Amsterdam.. Kennelijk over dat IPCC gezeur.. Wel – nooit te beroerd om de handen uit de mouwen te steken.. Komt dat zien! Ik nu eerst naar de hoBARt, en naar persconferenties, en VIP bezoek, de gouveneur (zie onder), de minister.. Zie onder.. En dan volgt het Beagle avontuur vanaf volgende week.. Alles te zien op de VPRO Beagle website! Hang in there!
Co-chief Henk signing off! Dank aan alle volgers!
JOIDES RESOLUTION
WEDNESDAY 10 MARCH 2010
VENUE:JOIDES Resolution, Macquarie Wharf No 4
ATTENDANCE:His Excellency the Governor Lieutenant Richard Catt, RANR, ADC
DRESS:Lounge Suit
VEHICLE:Mercedes (alight left) – Darren Fenton
TIMINGS:
1.15 pm DEPART Government House
1.25 pm ARRIVE JOIDES Resolution gangway
MET ON ARRIVAL by Dr Neville Exon, Program Scientist of ANZIC/IODP
ESCORTED to join the tour group
TOUR commences
3.00 pm TOUR concludes
ESCORTED down gangway to Vice Regal Vehicle
3.15 pm DEPART Macquarie No 4
3.20 pm ARRIVE Government House